โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ตามพระราชดำริบ้านทันสมัย

อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม

เรื่องเดิม

เมื่อวันที่ 8 มิถุนายน 2535 สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้พระราชทานพระราชดำริ ณ บ้านโพนสว่าง-ป่าปลาปาก อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม ได้สรุปประเด็นสำคัญ ดังนี้ การแก้ปัญหาสภาพความแห้งแล้งมิให้ทวีความรุนแรงขึ้น โดยการรักษาสภาพป่าที่มีอยู่เดิมให้คงอยู่ และส่งเสริมการทำประโยชน์ในที่ดินให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยมอบหมายให้ราษฎรในพื้นที่เป็นผู้ดูแลรักษาเอง เพื่อช่วยเหลือราษฎรให้มีที่อยู่อาศัย ที่ทำกิน และอาชีพ และมีส่วนร่วมป้องกันการบุกรุกพื้นที่ป่า

เมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน 2541 สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้พระราชทานพระราชดำริ ให้พิจารณาดำเนินการขุดสระเก็บกักน้ำตามแนวทฤษฎีใหม่ให้สมาชิกโครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ จำนวน 25 ราย เพื่อจะได้มีน้ำสำหรับการอุปโภค บริโภค เลี้ยงสัตว์ และการเกษตรได้ตลอดปี ตามคำกราบบังคมทูลขอพระราชทานของแม่ทัพภาคที่ 2

ผลการดำเนินงาน ปี 2537

ได้ดำเนินการปลูกต้นไม้เสริมป่ากว่า 50,000 ต้น เพาะชำกล้าไม้ 203,700 ต้น ส่งเสริมและสาธิตการปลูกป่าเศรษฐกิจ การฝึกอบรมอาสาสมัครป้องกันรักษาป่า และติดตามประเมินผลอย่างต่อเนื่อง

ประโยชน์ของโครงการ

ทำให้ราษฎรที่ได้รับการฝึกอบรมมีความรู้ ความเข้าใจ มีจิตสำนึกในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ สภาพแวดล้อม รวมถึงการอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าไม่ให้สูญพันธุ์

สภาพพื้นที่ป่าที่ราษฎรน้อมเกล้าฯ ถวาย จำนวนทั้งหมด 684 แปลง

ผลการดำเนินงาน ปี 2541

งานพัฒนาการเกษตรแบบผสมผสาน

- ทดสอบและพัฒนาระบบการปลูกพืชเศรษฐกิจแบบผสมผสาน 225 ไร่

- ถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร

- ติดตามการประเมินผลและประสานงาน

ประโยชน์ของโครงการ

จะก่อให้เกิดประโยชน์โดยตรงแก่ราษฎรใน 7 หมู่บ้าน 2 ตำบล อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม มีความรู้ในการปลูกพืชแบบผสมผสาน และมีความสามารถพัฒนาตนเองและชุมชน ทำให้มีรายได้และความเป็นอยู่ดีขึ้น

ผลการดำเนินงาน ปี 2542

ดำเนินการขุดสระน้ำขนาด 16 x 36 x 4 ม. พร้อมวางท่อระบายน้ำเข้าสระจำนวน 25 สระ และขนาด  40 x 40 x 4 ม. พร้อมท่อระบายน้ำเข้าสระ จำนวน 1 สระ

ประโยชน์ที่ของโครงการ

1. ทำให้ราษฎร จำนวน 1 หมู่ที่ 25 ครัวเรือน 125 คน มีน้ำไว้ใช้ในการเพาะปลูก เลี้ยงสัตว์ ประมง และอุปโภค บริโภคได้ตลอดปี
2. เป็นแหล่งสนับสนุนพื้นที่การเกษตรได้ประมาณ 226 ไร่ และเป็นการส่งเสริมให้ราษฎรทำการเกษตรตามแนวพระราชดำริ “ทฤษฎีใหม่” เพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรและคุณภาพชีวิต

ผลการดำเนินงาน ปี 2554

ฟื้นฟูระบบนิเวศป่าต้นน้ำและสภาพป่าที่เสื่อมโทรม โดยการปลูกป่าทดแทน, ปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง ปลูกป่าหวาย และก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสานในพื้นที่ป่าต้นน้ำ

ประโยชน์ของโครงการ

ทำให้ราษฎร 7 หมู่บ้าน จำนวน 1,092 ครัวเรือน มีพื้นที่ป่าไม้เพิ่มขึ้น เพิ่มความชุ่มชื้นของดิน มีระบบอนุรักษ์ดินและน้ำที่ดี ราษฎรได้มีที่อยู่อาศัยและที่ทำกินที่เหมาะสม ส่งเสริมและสนับสนุนอาชีพด้านการเกษตร ทำให้มีรายได้และมีคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

ผลการดำเนินงาน ปี 2555

ปลูกป่าทดแทนและป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง จำนวน 100 ไร่ ปลูกป่าหวาย จำนวน 100 ไร่ เพาะชำกล้าไม้มีค่า จำนวน 100,000 กล้า และก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสานในพื้นที่ป่าต้นน้ำ จำนวน 50 แห่ง

ประโยชน์ของโครงการ

ทำให้ราษฎรในพื้นที่โครงการ 7 หมู่บ้าน จำนวน 1,092 ครัวเรือน มีพื้นที่ป่าไม้เพิ่มขึ้น และได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนด้านอาชีพเกษตร รวมทั้งมีรายได้เสริมจากการจ้างแรงงาน

ผลการดำเนินงาน ปี 2556

ฟื้นฟูสภาพป่าโดยการปลูกป่าทดแทนพื้นที่ป่าที่ถูกทำลาย 50 ไร่ ปลูกป่าหวาย 50 ไร่ เพาะชำกล้าไม้มีค่า 100,000 กล้า และก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสานในพื้นที่ป่าต้นน้ำ 50 แห่ง ขณะนี้ดำเนินการเสร็จแล้ว

ประโยชน์ของโครงการ

เป็นการสร้างการมีส่วนร่วมและจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์ให้เกิดขึ้นในชุมชนโดยรอบพื้นที่โครงการส่งผลให้ราษฎร 7 หมู่บ้าน จำนวน 1,092 ครัวเรือน มีพื้นที่ป่าไม้เพิ่มขึ้น เพิ่มความชุ่มชื้นของดิน มีระบบอนุรักษ์ดินและน้ำที่ดี ตลอดจนมีเส้นทางป้องกันไฟป่าในระยะยาว คนอยู่กับป่าได้อย่างสมดุล ราษฎรได้มีที่อยู่อาศัยและที่ทำกินที่เหมาะสม พร้อมทั้งได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนอาชีพด้านการเกษตร ทำให้มีรายได้และมีคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น