โครงการ   พัฒนาพื้นที่บ้านหัวป่าเขียวอันเนื่องมาจากพระราชดำ

เรื่องเดิม

เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2542 สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จฯ เยี่ยมราษฎรบ้านหัวป่าเขียว ตำบลทะเลน้อย อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง ได้ทรงทราบถึงความเดือดร้อนของราษฎรที่ประสบปัญหาการประกอบอาชีพที่ดินทำกิน ปัญหาน้ำท่วมขัง และขาดแคลนน้ำสำหรับการทำนา จึงได้พระราชทานพระราชดำริให้พิจารณาแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของราษฎรในพื้นที่และช่วยเหลือราษฎรให้มีอาชีพเสริมหลังจากการทำนา และเวลาถูกน้ำท่วม โดยสร้างศาลาศิลปาชีพคล้าย ๆ กับที่บ้านเนินธัมมัง 

วัตถุประสงค์ของโครงการ

1.  สนองพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ

2.  พัฒนาและช่วยเหลือประชาชนในพื้นที่บ้านหัวป่าเขียวทั้งในด้านการพัฒนา โครงสร้างพื้นฐาน การพัฒนาการเกษตรและอาชีพ และการพัฒนาสังคม เพื่อยกระดับรายได้และ

     คุณภาพชีวิตของประชาชน

3.  ป้องกันและแก้ไขปัญหาอุทกภัย น้ำท่วมขัง และปัญหาการขาดแคลนน้ำ เพื่อการเกษตรและอุปโภคในพื้นที่บ้านหัวป่าเขียว

4.  พัฒนาและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ โดยให้ความสำคัญในการมีส่วนร่วมของชุมชนและประชาชนในการดำเนินงาน

สถานที่ดำเนินการ

บ้านหัวป่าเขียว หมู่ที่ 7 ตำบลทะเลน้อย อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง

หน่วยงานรับผิดชอบ

สำนักงานจังหวัดพัทลุง  กรมป่าไม้  กรมชลประทาน กรมพัฒนาที่ดิน กรมประมง กรมโยธาธิการ กรมปศุสัตว์ กองบัญชาการทหารสูงสุด กรมการพัฒนาชุมชน กรมประชาสงเคราะห์ กรมส่งเสริมการเกษตร กรมส่งเสริมสหกรณ์ กรมที่ดิน สำนักงานตำรวจแห่งชาติ กรมอนามัย หน่วยงานในท้องถิ่น

ผลการดำเนินงานสนองพระราชดำริ

จังหวัดพัทลุง ได้ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดทำแผนแม่บทโครงการฯ ระยะ 3 ปี (พ.ศ. 2543 - 2545) ซึ่งมีผลการดำเนินงานสรุปได้ตามแผนฯ ดังนี้ 

1. แผนงานด้านชลประทาน

                        ได้มีแผนที่จะขุดลอกคลองตะเคร็งและทำคันล้อมพื้นที่โครงการฯ เพื่อแก้ไขปัญหาอุทกภัยและน้ำท่วมขัง รวมทั้งแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำ แต่เนื่องจากได้มีความห่วงใยจากหลาย ๆ ฝ่าย ในเรื่องการขุดลอกดังกล่าว เนื่องจากพื้นที่เป็นพื้นที่พรุและอยู่ใกล้กับอุทยานแห่งชาติทะเลน้อย ซึ่งเป็นเขตพื้นที่ชุ่มน้ำ (Ramsar Site) อันดับที่ 110 ของโลก เกรงว่าจะเกิดผลกระทบจากการขุดลอก สำนักงาน กปร. จึงได้มีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อมและเสนอแนวทางการพัฒนาสำหรับประกอบการพิจารณาการดำเนินโครงการฯ ต่อไป  ซึ่งผลจากการศึกษาสรุปได้ว่า สามารถทำการขุดลอกคลองตะเคร็งเพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาโดยเร่งด่วนก่อน โดยจะเริ่มต้นขุดจากปลายคลองตะเคร็งที่ไหลลงสู่ทะเลน้อยขึ้นไป ตามลำน้ำให้เชื่อมต่อกับคลองชะอวดเป็นระยะทาง 12.400 กม. มีความกว้างตั้งแต่ 10 – 25 เมตร และที่ระดับความลึกเฉลี่ย 2.5 เมตร (เนื่องจากผลการวิเคราะห์ตัวอย่างดิน พบว่า ดินบริเวณผิวหน้าดินที่ระดับความลึก ประมาณ –0.70 ถึง –0.50 เมตร มีสารประกอบกำมะถันค่อนข้างมาก แต่ที่ความลึก –3.80 ถึง –4.00 เมตร พบว่ามีสารประกอบกำมะถันไม่มากนัก)   พร้อมก่อสร้างประตูระบายน้ำปากคลองตะเคร็งก่อนไหลลงสู่ทะเลน้อย สำหรับการก่อสร้างคันกั้นน้ำ เห็นสมควรให้ระงับไว้ก่อน เนื่องจากปัจจัยด้านเศรษฐศาสตร์และสิ่งแวดล้อม ขณะนี้ สำนักงานจังหวัดพัทลุงได้ดำเนินการตามขั้นตอนการจัดทำรายงานวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมจากโครงการพัฒนาแหล่งน้ำในพื้นที่ป่าอนุรักษ์เพิ่มเติมเพื่อเสนอต่อกรมป่าไม้ และสำนักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดล้อม 

2. แผนงานพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน

                        ได้ดำเนินการก่อสร้างสะพาน คสล. ขนาด 9x20 เมตร 1 แห่ง ก่อสร้างอาคารศูนย์ศิลปาชีพ 1 หลัง ขนาด 20x35 เมตร เพื่อสำหรับเป็นที่ฝึกอบรมและสร้างงานศิลปาชีพให้แก่ราษฎรบ้านหัวป่าเขียว พร้อมทั้ง ขยายเขตระบบไฟฟ้าแรงสูงพร้อมติดตั้งระบบไฟฟ้าและติดตั้งหม้อแปลงระบบ 1 เฟส 19,000 – 460/230V ขนาด 30 KVA แอมป์ 1 เครื่อง ภายในอาคารศูนย์ศิลปาชีพ รวมทั้งได้ดำเนินการสำรวจและจัดทำแผนที่ระดับขอบเขต 3,000 ไร่ เพื่อวางแผนการใช้ที่ดินเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ที่ดิน เพื่อทำการเกษตรให้ได้ผลผลิตดีขึ้น

3. แผนงานพัฒนาอาชีพและยกระดับรายได้

                        ได้ดำเนินการส่งเสริมการฝึกอาชีพให้แก่ราษฎรทั้งอาชีพหลักและอาชีพเสริม เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของราษฎรให้ดีขึ้น อาทิเช่น การผลิตและปล่อยพันธุ์ปลาดุกอุย จำนวน 3,000 ตัว การปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิตข้าว โดยจัดตั้งกลุ่มผู้ผลิตข้าวคุณภาพดี รวมทั้งสนับสนุนปัจจัยการผลิต อบรมการเกษตรและนำเกษตรกรดูงาน สำหรับการพัฒนาอาชีพเสริมได้ส่งเสริมให้ราษฎรฝึกอาชีพการตัดเย็บเสื้อผ้าส่งโรงงาน ฝึกอบรมทักษะการผลิตชั้นสูง การซ่อมจักร ฝึกอบรมการซ่อมจักร พร้อมทั้งสนับสนุนเครื่องมือและอุปกรณ์

4. แผนงานพัฒนาสังคม

             ได้ดำเนินการด้านสาธารณสุขแก่เด็กตั้งแต่แรกเกิดขึ้นไป รวมทั้งสตรีมีครรภ์ พร้อมทั้งได้จัดสวัสดิการแก่เด็ก คนชรา และคนพิการ

5. แผนงานพัฒนาและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ได้ดำเนินการแบ่งเขตพื้นที่อนุรักษ์ (ป่าเสม็ด) และพื้นที่ทำการเกษตร

6. แผนงานบริหารจัดการ

                        ได้มีโครงการสร้างความสัมพันธ์และความเข้าใจกับราษฎรในพื้นที่ โดยการให้การศึกษาอบรมปลูกฝังอุดมการณ์ให้มีการอยากร่วมพัฒนา พร้อมทั้งจัดตั้งองค์กรในพื้นที่ เพื่อร่วมพัฒนา

ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ

ราษฎร  380  คน 79 ครัวเรือน จะมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น มีทางเลือกในการประกอบอาชีพมากขึ้น และมีอาชีพเสริม พร้อมทั้งมีความเป็นอยู่ที่สะดวกสบายมากขึ้นกว่าเดิม

คลองตะเคร็ง บริเวณที่มีแผนที่จะดำเนินการขุดลอก

การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคได้ติดตั้งไฟฟ้าภายในศูนย์ศิลปาชีพบ้านหัวป่าเขียว

และสามารถใช้ประโยชน์ได้เป็นที่เรียบร้อยแล้ว

ถอดบทเรียน