อ่างเก็บน้ำคลองป่าบอน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

บ้านโหล๊ะหาร  หมู่  7  ตำบลทุ่งนารี  อำเภอป่าบอน  จังหวัดพัทลุง 

 ตามแผนที่ของกรมแผนที่ทหาร  มาตราส่วน  1:50,000  III  47 NPJ  792  –  620

 พระราชดำริ/เรื่องเดิม/ความเป็นมา

               เมื่อวันที่  14  กันยายน  2520  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ได้เสด็จพระราชดำเนินไปพระราชทานพันธุ์สัตว์น้ำเพื่อการประมง  และทรงเยี่ยมราษฎร์ที่อำเภอตากใบ  จังหวัดนราธิวาส  ได้มีพระราชดำรัสกับอธิบดีกรมประมง  และอธิบดีกรมชลประทาน  สรุปความได้ว่าตามที่ได้ทรงทอดพระเนตรทางเครื่องบิน  ปรากฏว่าในเขตจังหวัดพัทลุง  กรมชลประทานได้ก่อสร้างโครงการ  ชลประทานครอบคลุมพื้นที่รอบทะเลสาบสงขลาไว้เกือบทั้งหมดแล้ว แต่บริเวณเทือกเขาบรรทัด  ซึ่งกั้นเขตแดนระหว่างจังหวัดพัทลุงและจังหวัดตรังนั้น  ยังไม่มีโครงการชลประทานโดยเฉพาะโครงการประเภทอ่างเก็บน้ำ จึงให้กรมชลประทานพิจารณาวางโครงการอ่างเก็บน้ำพร้อมระบบส่งน้ำ  เพื่อส่งน้ำให้กับพื้นที่เพาะปลูก  จนจรบริเวณเชิงเทือกเขาบรรทัดและเก็บกักน้ำไว้ช่วยเหลือการเพาะปลูกพืชฤดูแล้ว  รวมทั้งการทำนาครั้งที่  2  ในเขตโครงการชลประทานชายทะเลสาบสงขลา  ซึ่งก่อสร้างไว้แล้ว  นอกจากนั้นยังช่วยบรรเทาอุทกภัยในบริเวณดังกล่าวด้วย  ซึ่งทางกรมชลประทานได้พิจารณาวาง  โครงการอ่างเก็บน้ำ ในเขตจังหวัดพัทลุงเพื่อสนองพระราชดำริ  รวมจำนวน  8  โครงการ

               ต่อมาในวันที่  24  กันยายน  2524  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรโครงการอ่างเก็บน้ำโคกชะงาย  และทรงเยี่ยมราษฎร  ณ  บริเวณอ่างเก็บน้ำโคกชะงาย  ในพื้นที่  ตำบลชุมพล  อำเภอเมือง  จังหวัดพัทลุง  ได้พระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับงานชลประทาน  สรุป  โครงการเขื่อนเก็บกักน้ำในเขตจังหวัดพัทลุง  ตามพระราชดำริเมื่อวันที่  14  กันยายน  2520  จำนวน  8  โครงการนั้นควรรีบดำเนินการก่อสร้างโดยเร่งด่วน  เนื่องจากพื้นที่เพาะปลูกท้ายเขื่อนเก็บกักน้ำดังกล่าว  จรดทะเลสาบสงขลาซึ่งส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ในเขตโครงการฝายทดน้ำต่างๆ ที่กรมชลประทานได้ก่อสร้างไว้แล้ว  ในปัจจุบันมีสภาพกการขาดแคลนน้ำเป็นประจำเกือบทุกปี  โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงขาดฝน  และในระยะฤดูแล้ง  หากเขื่อนเก็บกักน้ำทางบริเวณต้นน้ำดังกล่าวได้สร้างขึ้นแล้ว  จะสามารถจัดสรรน้ำให้แก่พื้นที่เพาะปลูกในเขตโครงการฝายทดน้ำต่างๆ  ได้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น  และสามารถทำการเพาะปลูกได้ตลอดปี  ควรดำเนินการก่อสร้างเขื่อนเก็บน้ำบริเวณที่ไม่มีปัญหาเรื่องที่ดิน  หรือมีปัญหาน้อยก่อน  สำหรับเป็นตัวอย่างให้ราษฎรเห็นประโยชน์  และคุณค่าของอ่างเก็บน้ำเพื่อสนับสนุนการก่อสร้างเขื่อนเก็บกักน้ำแห่งอื่น ๆ  ต่อไป

               อนึ่ง  อำเภอป่าบอนแจ้งว่า  ได้รับคำร้องเรียนจากสภาตำบลหนองธง  โดยราษฎรหมู่ที่  11  ตำบลหนองธง  มีความประสงค์ที่จะให้สร้างฝายน้ำล้นในลำคลองพรุพ้อ  และระบบการชลประทาน  เพื่อช่วยเหลือราษฎรในการทำนาในเขตหมู่ที่  4, 5, 6, 9, 10 และ 11  ตำบลหนองธงเนื้อที่ประมาณ  29,500  ไร่ซึ่งอาศัยน้ำฝนประจำทุกปี  หากฝนทิ้งช่วงปีใดก็จะได้รับความเดือดร้อยผลผลิตตกต่ำ  อำเภอป่าบอนได้ของความร่วมมือมายังโครงการชลประทานพัทลุง  ให้ส่งเจ้าหน้าที่ออกไปสำรวจความเป็นไปได้ของโครงการ  และดำเนินการขั้นต่อไป

               โครงการชลประทานพัทลุง  ได้ส่งเจ้าหน้าที่อออกไปพบราษฎรที่ร้องเรียน  เพื่อสำรวจข้อมูลและพิจารณาแนวทางช่วยเหลือราษฎรในการขาดแคลนน้ำสำหรับทำนา  ในบริเวณพื้นที่ดังกล่าว  จากการพิจารณาสภาพภูมิประเทศ  ปรากฏว่าปริมาณน้ำในคลองพรุพ้อมีมากใสช่วงฤดูฝน  ส่วนในฤดูแล้วมีน้ำเพียงเล็กน้อย  และอีกประการหนึ่งบริเวณตอนล่างของคลองพรุพ้อ  และฝายคลองทราย  ซึ่งโครงการชลประทานขนาดเล็กปิดกั้นลำคลองอยู่แล้ว  ถ้าหากทำการก่อสร้างฝายทดน้ำแห่งใหม่นี้  ก็จะกระทบกระเทือนต่อฝายตอนล่าง  จะทำให้ไม่สามารถส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกอยู่เดิมได้เต็มที่  จากเหตุผลดังกล่าวจึงเห็นว่าการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำจะสามารถแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำในการทำนาของราษฎรได้อย่างเหมาะสมที่สุดโดยสร้างอ่างเก็บน้ำขึ้นบริเวณต้นน้ำคลองป่าบอน  ซึ่งมีปริมาณน้ำมากกว่าคลองพรุพ้อ  เพื่อเก็บกับน้ำไว้ช่วยเหลือราษฏรให้มีน้ำไว้ใช้ทำการเกษตรในบริเวณพื้นที่ที่เดือดร้อนดังกล่าวและเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริโครงการหนึ่งของจังหวัดพัทลุง  ตามที่กรมชลประทานได้รวบรวมไว้เมื่อวันที่  12  กันยายน  พ.ศ.2521

  การดำเนินงาน

               ดำเนินการในปีงบประมาณ 2537 – 2543  แล้วเสร็จ 100%

 ผลประโยชน์ที่ได้รับ/ผลสัมฤทธิ์ของโครงการ

               สามารถส่งน้ำให้กับพื้นที่ฝายทดน้ำคลองป่าบอน  พื้นที่รับประโยชน์  7,000  ไร่  ให้มีน้ำสำหรับทำนาได้อย่างเพียงพอและทั่วถึง

อ่างเก็บน้ำคลองป่าบอน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

แผนที่แสดงที่ตั้งโครงการ/แผนที่ 1 : 50,000

ถอดบทเรียน