โครงการอ่างเก็บน้ำคลองหัวช้างอ้นเนื่องมาจากพระราชดำริ

ตำบลตะโหมด อำเภอตะโหมด  จังหวัดพัทลุง

เรื่องดิม

พระราชดำริ/เรื่องเดิม/ความเป็นมา

               เมื่อปี ๒๕๐๕ นายเปรม อักษรสว่าง สมาชิกสภาจังหวัดพัทลุง และนายกพุทธิกสมาคมบางแก้ว ได้นำสมาชิกฯ ยุวกสิกรและประชนประมาณ ๕๐๐ คน ขุดลอกเหมืองส่งน้ำจากคลองตะโหมดหรือคลองท่าเชียดเพื่อนำไปใช้ในเขตอำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง แต่ไม่ได้ผล เนื่องจากจะต้องขุดเหมืองส่งน้ำลึกประมาณ  ๕-๖  เมตร ซึ่งเกินกำลังที่เกษตรกรจะทำได้ ต้องใช้เทคนิคและเครื่องจักรเครื่องมือในการดำเนินงาน จึงร้องเรียนผ่านชลประทานภาคใต้ในสมัยนั้น ขอให้พิจารณาเปิดโครงการท่าเชียดขึ้นเพื่อช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกดังกล่าวชลประทานภาคใต้ได้ส่งเจ้าหน้าที่ไปพิจารณาเห็นว่าลู่ทางที่จะเปิดการก่อสร้างโครงการฯ ขึ้นได้จึงส่งเจ้าหน้าที่ออกไปทำการสำรวจรายละเอียดภูมิประเทศและสถิติต่างๆ  เพื่อนำมาวางโครงการและออกแบบ  และได้ก่อสร้างโครงการเสร็จสิ้นในปี พ.ศ.๒๕๑๔ มีพื้นที่ทั้งหมด ๑๒๑,๕๒๗ ไร่  พื้นที่ชลประทาน ๑๐๐,๐๐๐ ไร่

               วันที่ ๑๔ กันยายน ๒๕๒๐ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้มีพระราชดำริให้กรมชลประทานพิจารณาโครงการชลประทานเพื่อช่วยเหลือการทำนาในเขตจังหวัดพัทลุง ต่อมาสำนักงานชลประทานที่ ๑๒       (ปัจจุบันคือสำนักชลประทานที่ ๑๖) ได้รับหนังสือจากอำเภอตะโหมด ที่ พท.๐๖๑๖/๒๕๖ ลงวันที่ ๒๕ มกราคม ๒๕๓๒ ขอให้พิจารณาความเป็นไปได้โครงการอ่างเก็บน้ำโละหนุน ตามพระราชดำริ เพื่อช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกในเขตโครงการชลประทานท่าเชียด จำนวน ๑๐๐,๐๐๐ ไร่ และลดอันตรายจากอุทกภัยในเขต     อำเภอตะโหมด  อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง

               ประธานสภาตำบลตะโหมด (นายบุญชอบ เพชรหนู) ประธานสภาตำบลคลองใหญ่ (นายหวัง เสถียร) และประธานตำบลแม่ขรี (นายสวัสดิ์ มุสิกะสงค์)ได้มีหนังสือ ลงวันที่ ๖ กรกฎาคม ๒๕๓๓  เรียนราชเลขาธิการ ขอพระราชทานสร้างอ่างเก็บน้ำคลองหัวช้าง โดยให้เหตุผลว่าท้องที่ตำบลตะโหมด    ตำบลคลองใหญ่ ตำบลแม่ขรี อำเภอตะโหมด จังหวัดพัทลุง รวม ๒๕ หมู่บ้านประชากร ๒๑,๔๔๓ คน มีการทำนาทำสวนเป็นอาชีพหลัก เนื้อที่การเกษตร ๗๓,๑๕๘ ไร่ แต่การประกอบอาชีพดังกล่าวไม่ได้ผลเต็มที่  เนื่องจากขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตร และเป็นคลังจ่ายน้ำให้กับโครงการชลประทานท่าเชียด

               ต่อมาราชเลขาธิการ ได้มีหนังสือ ที่ รล ๐๐๕/๑๐๒๐๖ ลงวันที่ ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๓๓ เรียนอธิบดีกรมชลประทาน และหนังสือที่ รล ๐๐๐๕/๑๐๒๐๗ ลงวันที่ ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๓๓ เรียนผู้ว่าราชการ              จังหวัดพัทลุง  แจ้งให้ทราบถึงความประสงค์ของราษฎรที่ต้องการให้ก่อสร้างอ่างเก็บน้ำคลองหัวช้าง จึงขอให้พิจารณาในเรื่องนี้ และหากมีความคิดเห็นหรือข้อเสนอแนะประการใด แจ้งให้สำนักราชเลขาธิการทราบด้วย

               จากการประสานงานระหว่างกรมชลประทาน โดยสำนักชลประทานที่ ๑๒ (ปัจจุบันคือสำนักชลประทานที่ ๑๖) กับจังหวัดพัทลุง เห็นว่ามีความเป็นไปได้ที่จะดำเนินการในเรื่องนี้ และได้ดำเนินการพิจารณาเบื้องต้นแล้วเสร็จเมื่อเดือนตุลาคม ๒๕๓๓ 

               สำนักชลประทานที่ ๑๒ ได้มีบันทึกที่ กษ ๐๓๓๗/๓๕๐ ลงวันที่ ๑๘ ตุลาคม ๒๕๓๓ เรียนอธิบดีกรมชลประทาน  เห็นสมควรขอพระราชทานโครงการเป็นโครงการพระราชดำริ

               กรมชลประทานได้มีหนังสือที่  กษ ๐๓๐๑/๑๘๒๕ ลงวันที่ ๑๑ มีนาคม ๒๕๓๔ เรียนราชเลขาธิการ เพื่อนำความกราบบังคมทูลพระกรุณารับเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

               สำนักราชเลขาธิการ ได้มีหนังสือที่ รล ๐๐๐๕/๕๒๒๖ ลงวันที่ ๑๘ เมษายน ๒๕๓๔ และหนังสือที่รล ๐๐๐๕/๕๒๒๗ ลงวันที่ ๑๘ เมษายน ๒๕๓๔ แจ้งให้กรมชลประทานและผู้ว่าราชการจังหวัด ทราบตามลำดับ ว่าความทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทแล้ว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ รับเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

              กองวางโครงการ ได้ดำเนินการศึกษาและรายงานโครงการเสร็จเรียบร้อยเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๔๐  ซึ่งต่อมาโครงการชลประทานพัทลุง ได้มีบันทึกที่ กษ ๐๓๓๗.๐๒/๖๘๖ ลงวันที่ ๑๑ มิถุนายน ๒๕๔๐  เรียน ผสก.ผชป.๑๒(ปัจจุบัน ผส.ชป.๑๖) เพื่อโปรดพิจารณาขออนุมัติกรมฯ ตั้งงบประมาณก่อสร้างในปี  ๒๕๔๑ ต่อไป

ผลการดำเนินงาน

              ดำเนินการในปีงบประมาณ 2548 – 2556 แล้วเสร็จ 100%

ประโยชน์ที่จะได้รับ                

ดำเนินการแล้วจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อราษฎรจำนวน 5 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านหัวช้าง หมู่ที่ 2  บ้านคลองนุ้ย หมู่ที่ 5  บ้านโละจังกระ หมู่ที่ 6  บ้านควนอินนอโม  หมู่ที่ 7  และ บ้านโละเหลียง  หมู่ที่ 8  ตำบลตะโหมด อำเภอตะโหมด จังหวัดพัทลุง ราษฎร 813 ครัวเรือน 3,873 คน จะมีน้ำใช้เพื่อการเกษตรและอุปโภค-บริโภค นอกจากนี้ยังสามารถส่งน้ำเพื่อเป็นน้ำต้นทุนไปเติมให้กับโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาท่าเชียด เพื่อส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูก  และบรรเทาอุทกภัยช่วงฤดูฝนในเขตอำเภอตะโหมด อำเภอเขาชัยสน และอำเภอบางแก้ว ตลอดจนสามารถส่งน้ำไปช่วยเหลือพื้นที่การเกษตรในพื้นที่โครงการแก้ไขปัญหาและพัฒนาพื้นที่หมู่บ้านอาพัดและหมู่บ้านใกล้เคียงอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอเขาชัยสน และโครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชดำริ อำเภอบางแก้ว ได้อย่างเพียงพอตลอดทั้งปี 

ผลสัมฤทธิ์ของโครงการ

      1. สามารถส่งน้ำช่วยเหลือการเพาะปลูกในช่วงฤดูแล้งในเขตโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาท่าเชียด    จำนวน  ๓๘,๐๐๐  ไร่  (พื้นที่ชลประทาน  ๑๐๓,๒๙๘  ไร่) 

      2. สามารถใช้น้ำในอ่างฯ  เพื่อการอุปโภค – บริโภคของราษฎรที่อาศัยอยู่ในบริเวณใกล้เคียง

      3.บรรเทาอุทกภัยในช่วงฤดูฝนในเขต อำเภอตะโหมด อำเภอเขาชัยสน และอำเภอบางแก้ว จังหวัดพัทลุง

      4.ส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่โครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชเสาวนีย์ ของสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ  ตำบลนาปะขอ  อำเภอบางแก้ว  จังหวัดพัทลุง

      5.ส่งน้ำสนับสนุน โครงการแก้ไขปัญหาแลพัฒนาพื้นที่หมู่บ้านอาพัด และหมู่บ้านใกล้เคียง อำเภอเขาชัยสน  อันเนื่องมาจากพระราชดำริ 

      6.สามารถใช้ตัวอ่างฯ  เป็นแหล่งแพร่  เพาะ  และขยายพันธ์ปลาน้ำจืดรวมทั้ง6.เป็นแหล่งจับปลา ของราษฎรที่อยู่อาศัยอยู่ในบริเวณใกล้เคียง  ทำให้ราษฎรมีรายได้เพิ่มขึ้นอีกส่วนหนึ่งด้วย

      7.ใช้เป็นสถานที่พักหย่อนใจของราษฎรที่อาศัยอยู่ในบริเวณใกล้เคียง

โครงการอ่างเก็บน้ำคลองหัวช้างอ้นเนื่องมาจากพระราชดำริ

อาคารระบายน้ำล้น (SPILLWAY)

ทำนบดินหัวงานและอาคารประกอบ (Main Dam )

ทำนบดินปิดช่องเขาขาด 1 (Saddle Dam 1)

งานก่อสร้างทำนบดินปิดช่องเขาขาด 2 (Saddle Dam 2)

แผนที่แสดงที่ตั้งโครงการ/แผนที่ 1 : 50,000

ถอดบทเรียน

?