โครงการฝายภูเขาทอง   อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

บ้านภูเขาทอง  หมู่ที่  2  ตำบลภูเขาทอง  อำเภอสุคิริน  จังหวัดนราธิวาส

เรื่องเดิม

เมื่อวันที่ 26  กันยายน 2520 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จเยี่ยมราษฎรในพื้นที่อำเภอแว้ง

จังหวัดนราธิวาส ได้มีพระราชดำรัสกับผู้ปกครองนิคมพัฒนาภาคใต้ อำเภอแว้ง และอธิบดีกรมชลประทานให้หาทางทำแปลงตัวอย่าง ทำการทดลองปลูกข้าว (ข้าวหมาด) พื้นที่ราบตามริมคลองโต๊ะโม๊ะ ซึ่งส่วนมากเป็นพื้นที่ลาดตามคลองโต๊ะโม๊ะ เพื่อให้สมาชิกใช้เป็นที่ปลูกข้าว เพราะมีพื้นที่ราบทำนาน้อย โดยจัดทำพื้นที่เป็น Terrace พร้อมทั้งจัดทำระบบส่งน้ำและระบายน้ำตาม Terrace ด้วย สำหรับระบบส่งน้ำให้กับแปลงข้าวตาม Terrace ให้พิจารณาสร้างฝายเก็บน้ำเล็ก ๆ ทางบริเวณต้นน้ำสาขาคลองโต๊ะโม๊ะ แล้วชักน้ำมาตามท่อคอนกรีตและท่อไม้ไผ่ หากการปลูกข้าวตาม Terrace นี้ได้ผล จะสามารถขยายพื้นที่ปลูกข้าวตาม Terrace ริมฝั่งคลองโต๊ะโม๊ะและแม่น้ำสายบุรีให้กับสมาชิกของนิคมเป็นจำนวนมาก และสามารถเพิ่มผลผลิตจากไร่ละ 15 ถัง เป็น 30 ถังต่อไร่ กรมชลประทานได้สนองพระราชดำริก่อสร้างฝายภูเขาทองในปี 2522 และเพื่อให้ระบบส่งน้ำได้ผลสมบูรณ์ยิ่งขึ้นในปี 2523 จึงได้ก่อสร้างสระเก็บน้ำแล้วส่งน้ำต่อจากสระเก็บน้ำไปยังพื้นที่เพาะปลูก และให้สมาชิกนิคมพัฒนาขุด           คูส่งน้ำเอง

            ต่อมาเมื่อวันที่ 16 กันยายน 2537 สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินทรงเยี่ยมราษฎร ณ บริเวณวัดโต๊ะโมะ ตำบลภูเขาทอง อำเภอสุคิริน จังหวัดนราธิวาส นายสวน  อัตตะสาระ ได้ร้องขอให้กรมชลประทานพิจารณาจัดหาน้ำสำหรับการอุปโภค-บริโภค เพื่อช่วยเหลือราษฎรสองฝั่งคลองลำธารทองและคลองไอร์ปาโจ ซึ่งได้รับความเดือดร้อนเนื่องจากตะกอนและน้ำเสียที่ระบายออกจากเหมืองทองคำ โดยให้ก่อสร้างฝายลำธารทองแล้วพิจารณาปรับปรุงระบบส่งน้ำและปรับปรุงฝายภูเขาทอง 1,2 เพิ่มเติมด้วย เพื่อช่วยเหลือราษฎรในบริเวณที่แนวท่อส่งน้ำของฝายลำธารทองส่งไม่ถึง กรมชลประทานโดยสำนักชลประทานที่ 12 ได้ปรับปรุงฝายภูเขาทอง 1,2 เพื่อสนองพระราชดำริจนแล้วเสร็จ ในปีงบประมาณ 2538

            และในเดือนตุลาคม 2538 ราษฎรบ้านทรายทอง ประมาณ 60 ครัวเรือน นำความกราบบังคมทูลขอพระราชทานพระกรุณาธิคุณสมเด็จพระบรมราชินีนาถ  ณ บริเวณวัดโต๊ะโมะหมู่ที่ 3 ต.ภูเขาทอง อ.สุคิริน

 จ.นราธิวาส ให้ทางราชการพิจารณาวางท่อส่งน้ำเพิ่มเติมจากท่อ    ส่งน้ำของฝายภูเขาทอง 1, 2 ในบริเวณพื้นที่ฝั่งขวาของคลองภูเขาทองจากบ้านภูเขาทองไปยังบ้านทรายทอง เพื่อช่วยการแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำสำหรับอุปโภค-บริโภคของราษฎร    หมู่บ้านดังกล่าว กรมชลประทานได้ปรับปรุงฝายภูเขาทอง 1, 2  เพื่อสนองพระราชดำริจนแล้วเสร็จ ในปีงบประมาณ 2539

วัตถุประสงค์ของโครงการ

          - สามารถส่งน้ำเพื่อการอุปโภค-บริโภค   4  หมู่บ้าน  268  ครอบครัว

          - สามารถส่งน้ำเพื่อการเกษตรในฤดู  150  ไร่

การใช้ประโยชน์จากโครงการในปัจจุบัน

          - ทำการเกษตร (นาข้าว )

          - ทำไร่นาสวนผสม

          - ใช้เป็นแหล่งประมงประจำหมู่บ้าน

ลักษณะโครงการ

          ข้อมูลอุทกวิทยา

                    - พื้นที่รับน้ำเหนือฝายทดน้ำ        4.5      ตารางกิโลเมตร

          ก่อสร้างปี    2529   งบประมาณ   1,512,920.-  บาท

                    ปี 2522 - 2523 ฝายหินก่อ จำนวน 2 แห่ง คือ

                         - แห่งที่1 (แยกขวา) ฝายหินก่อ  สูง 1.00 เมตร สันฝายยาว 15.00 เมตร จำนวน 1 แห่ง บ่อดักทราย ขนาด 5.50 x 5.50 เมตร   ลึก 2.00 เมตร  จำนวน 1 แห่ง

                         - แห่งที่ 2 (แยกซ้าย) ฝายหินก่อ สูง 1.00 เมตร สันฝายยาว 13.00 เมตร จำนวน 1 แห่ง บ่อดักทราย ขนาด 5.50 x 5.50 เมตร  ลึก 2.00 เมตร  จำนวน 1 แห่ง

                   ก่อสร้างระบบส่งน้ำ 2 แห่ง คือ

                         - แห่งที่ 1 (แยกขวา)

                               ขุดสระเก็บน้ำ ขนาดความจุ 300 ลูกบาศก์เมตร

                               วางท่อส่งน้ำ ขนาด Æ  8” ความยาว 320 เมตร

                         - แห่งที่ 2 (แยกซ้าย)

                               ขุดสระเก็บน้ำ ขนาดความจุ 300 ลบ.ม.

                               Asbestos Cement ขนาด Æ 8 นิ้ว  ความยาว  320 เมตร

                               ปี 2538 ปรับปรุงฝายและระบบส่งน้ำ

                                    - เสริมสันฝายภูเขาทอง 1,2 สูงขึ้นอีก 0.50 เมตร ทั้ง 2 แห่ง

                                    - ระบบส่งน้ำท่อ HDPE ขนาด Æ 0.160 เมตร ยาว 7,305 เมตร

                                    - ระบบส่งน้ำท่อ HDPE ขนาด Æ 0.125 เมตร และ ท่อ HDPE ขนาด Æ                                    0.110 เมตร  ยาว 2,600    เมตร

                                    - ถังกรอง -ถังเก็บน้ำ ขนาดความจุ 10 ลูกบาศก์เมตร จำนวน 4 แห่ง

                               ปี 2539 ปรับปรุงระบบส่งน้ำเพิ่มเติม

                                    - ท่อส่งน้ำ HDPE ชั้น 6.3 ขนาด 1 - Æ  160 มิลลิเมตร ยาว 4,000 เมตร

                                    - ถังกรอง -ถังเก็บน้ำ ขนาดความจุ 10 ลูกบาศก์เมตร จำนวน 5 แห่ง

การบริหารจัดการน้ำ 

          ได้ดำเนินการจัดตั้งกลุ่มผู้ใช้น้ำ เมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2538

ถอดบทเรียน