เรื่องเดิม

เมื่อวันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ.2531 โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าหน้าที่กรมชลประทานเข้าเฝ้าฯ ณ อาคารชัยพัฒนา สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต ได้พระราชดำริ สรุปความว่า
...ให้กรมชลประทานดำเนินการแก้ไขและบรรเทาอุทกภัยในพื้นที่เพาะปลูกบริเวณลุ่มนํ้าปากพนังโดยเร่งด่วน ตามที่ได้รับความเสียหายเนื่องจากอุทกภัยฝนตกหนักติดต่อกัน ระหว่างวันที่ 19 – 22 พฤศจิกายน 2531 เพื่อมิให้เกิดขึ้นอีก โดยพิจารณาการวางแผนดำเนินงานเป็น 2 ระยะ คือ
ระยะที่ 1 การขุดคลองธรรมชาติและปรับปรุงคลองระบายนํ้าต่างๆ ดังนี้
1. ขยายคลองระบายนํ้าท่าพญาและคลองสาขา
2. ขุดคลองระบายนํ้าบ่อคณฑี
3. ขุดคลองระบายนํ้าหน้าโกฏิ
4. ขุดคลองแพรกเมือง – ชะอวด
ระยะที่ 2 พิจารณาขุดคลองใหม่เป็นช่วงแนวลัด เพื่อระบายนํ้าในแม่นํ้าปากพนังลงสู่ทะเลให้เร็วขึ้น โดยก่อสร้างประตูระบายนํ้าและคันกั้นนํ้าเพื่อกักนํ้าจืดในลุ่มนํ้าปากพนังทั้งหมดสำหรับใช้ในการเกษตรและป้องกันนํ้าเค็ม...

ต่อมา เมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2543 ณ วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งถือว่าเป็นหัวใจของการพัฒนาพื้นที่ลุ่มนํ้าปากพนัง สรุปความว่า...ให้บริหารนํ้าในลุ่มนํ้าให้มีประสิทธิผลสูงสุด โดยเมื่อเกิดภาวะฝนตกหนักผนวกกับนํ้าทะเลหนุน ให้พิจารณาหาวิธีการระบายนํ้าตอนบนลุ่มนํ้าออกสู่ทะเลด้านตะวันออกให้มากที่สุด โดยอาศัยหลักการทางอุทกศาสตร์

และเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2545 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินไปยังโครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติของการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย บริเวณพื้นที่วนอุทยานปราณบุรี อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ในการนี้ ได้พระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับการดำเนินงานโครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มนํ้าปากพนัง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สรุปความดังนี้
1. ให้ดำเนินการแก้ไขปัญหานํ้าท่วม และนํ้าเน่าเสียในอำเภอปากพนัง โดยให้ระบายนํ้าจากแม่นํ้าปากพนังออกทางคลองธรรมชาติไปออกทะเลอีกด้านหนึ่ง
2. เร่งดำเนินการขุดคลองชะอวด – แพรกเมือง ให้แล้วเสร็จโดยเร็ว
3. ให้พิจารณาก่อสร้างอาคารบังคับนํ้า เพื่อควบคุมระดับนํ้าในพรุควนเคร็งให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม เพื่อไม่ให้เกิดไฟไหม้พรุ

ผลการดำเนินงาน

ปี 2546 กรมชลประทานดำเนินการขุดคลองลัดแม่น้ำปากพนัง-คลองระบายน้ำฉุกเฉิน ยาว 1.170 กิโลเมตร ก่อสร้างถนนลำลองชั่วคราว ผิวทางกว้าง 6.00 เมตร ยาว 1.050 กิโลเมตร ก่อสร้างถนนบนคันคลอง ผิวจราจร กว้าง 6.00 เมตร ยาว 0.250 กิโลเมตร (2 ฝั่ง) ปรับปรุงคุณภาพดินถนนคันคลอง จำนวน 13,838 ลูกบาศก์เมตร และปรับปรุงคุณภาพดินบริเวณลาดชันตลิ่งคลองระบายน้ำจำนวน 11,820 ลูกบาศก์เมตร

ประโยชน์ที่ได้รับ

1. สามารถเพิ่มประสิทธิภาพการระบายน้ำของโครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนังฯ ให้ไหลออกสู่ทะเลได้รวดเร็วขึ้น
2. ช่วยบรรเทาสภาวะน้ำเน่าเสียในเขตเทศบาลเมืองปากพนัง
3. สนับสนุนการดำเนินงานของกองอำนวยการโครงการให้เป็นศูนย์กลางในการอำนวยการประสานงานและติดตามการดำเนินงานของหน่วยงานต่าง ๆ พร้อมทั้งประชาสัมพันธ์เผยแพร่ข้อมูลแก่ประชาชน