โครงการสระเก็บน้ำพระราม 9 อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตำบลคลองห้า อำเภอคลองหลวง และตำบลคลองหก อำเภอธัญญบุรี

ความเป็นมา 

เดิมที่ดินบริเวณ   โครงการสระเก็บน้ำพระราม  9     เป็นพื้นที่สงวนไว้ใช้ในราชการของกรมประชาสงเคราะห์  กรมแรงงาน  และกรมการศึกษานอกโรงเรียน     มีสภาพเป็นที่ลุ่มและใช้ทำนา     ในช่วงฤดูแล้งพื้นที่บริเวณดังกล่าวขาดแคลนน้ำ    สำหรับการเกษตรและการอุปโภคบริโภค  ที่ดินมีสภาพค่อนข้างรกร้าง    มีต้นหญ้าและวัชพืชขึ้นอยู่เต็ม    พื้นที่เป็นบริเวณกว้างและมีบ้านเรือนราษฎรปลูกอาศัยอยู่ตามแนวริมคลองด้านทิศตะวันออกและทิศตะวันตกของพื้นที่

                เมื่อวันที่   19   เมษายน   2523      พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว     ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้    พลเอกเปรม  ติณสูลานนท์     นายกรัฐมนตรีในสมัยนั้นนำเจ้าหน้าที่ จากส่วนราชการต่าง   ๆ   เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท   ณ  พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน  เพื่อน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายที่ดินของส่วนราชการที่จับจองไว้และยังมิได้ทำประโยชน์ในเขต อำเภอคลองหลวง   และอำเภอธัญบุรี  จังหวัดปทุมธานี  จำนวน 3,032ไร่  เพื่อใช้เป็นสถานที่ก่อสร้างแหล่งเก็บน้ำอเนกประสงค์ขนาดใหญ่ตามพระราชดำริ

                   พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราชดำริให้สำนักงานเลขานุการคณะกรรมการประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ    (กปร.)      และกรมชลประทาน  ร่วมกับส่วนราชการที่เกี่ยวข้องดำเนินการก่อสร้างแหล่งน้ำเก็บน้ำเอนกประสงค์  ในเขตที่ดินดังกล่าวด้วยวิธีการที่เหมาะสม     เพราะเมื่อแหล่งเก็บน้ำแห่งนี้ดำเนินการเสร็จแล้วจะเกิดประโยชน์อย่างยิ่งต่อประชาชนบางส่วนในเขตจังหวัดปทุมธานี   ปริมณฑลและกรุงเทพมหานคร   และที่สำคัญจะเป็นแหล่งเก็บน้ำต้นทุนขนาดใหญ่    เพื่อส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่   ทำนาปรังและกิจกรรมการเกษตรบริเวณดังกล่าวในช่วงฤดูแล้ง     นำน้ำที่เหลือจากกิจกรรมด้านการเกษตร    ไปบรรเทาน้ำเน่าเสียตามคลองและชุมชนบางแห่ง   ในเขตปริมณฑลและกรุงเทพมหานคร      นอกจากนั้นในช่วงฤดูน้ำหลากยังสามารถเก็บกักน้ำส่วนหนึ่ง เพื่อช่วยบรรเทาปัญหาอุทกภัยในเขตพื้นที่ตอนล่างได้อีกด้วย

                   ต่อมา   เมื่อวันที่   30   พฤษภาคม  2532     คณะรัฐมนตรี   และกระทรวงการคลังได้น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายที่ดินดังกล่าวในนามมูลนิธิชัยพัฒนา   สำหรับดำเนินโครงการสระเก็บน้ำพระราม  9  ซึ่งเริ่มทำการก่อสร้างในปี 2534  และแล้วเสร็จเก็บกักน้ำตั้งแต่ปี 2538  ต่อมาได้มีการก่อสร้างเพิ่มเติมเพื่อพัฒนาและปรับปรุงพื้นที่บริเวณโดยรอบสระเก็บน้ำพระราม 9 อีกด้วย 

                หลังจากทำการก่อสร้างโครงการสระเก็บน้ำพระราม  9    ที่ประกอบด้วยสระเก็บน้ำขนาดใหญ่   จำนวน    2   แห่ง   แล้วยังได้ดำเนินการปรับสภาพพื้นที่  ก่อสร้างถนนผิวจราจรลูกรังบริเวณโครงการ   สะพาน   รั้วเหล็ก    และทางเข้าออก        ก่อสร้างเขื่อนป้องกันตลิ่งบริเวณที่ทำการโครงการงานหินเรียงป้องกันตลิ่งและติดตั้งระบบไฟฟ้า  รวมทั้งปลูกต้นไม้ในบริเวณพื้นที่โครงการ  

ผลการดำเนินงาน

1. ได้ดำเนินการปรับปรุงระบบสูบน้ำ และจัดการวางแผนการบริหารจัดการน้ำ (แก้มลิง) เพื่อรองรับและกักเก็บน้ำจากที่ต่างๆ

2. เป็นสถานที่สำหรับซ่อมแซมและจัดเก็บกังหันน้ำชัยพัฒนา ที่จัดสร้างเสร็จเรียบร้อยแล้วจากกองโรงงานกรมชลประทาน สำหรับนำไปติดตั้งยังสถานที่ต่างๆ

3. เป็นสถานที่เก็บอุปกรณ์ต่างๆ ของสำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา

4. ดำเนินกิจกรรมโครงการปลูกต้นไม้ร่วมกับหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ประกอบด้วย  มูลนิธิสแตนเลย์ประเทศไทย สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จังหวัดปทุมธานี  ร่วมกับอำเภอคลองหลวง  และหน่วยงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 

5. ซ่อมแซมรั้ว ถนน และสิ่งปลูกสร้างภายในโครงการ

การดำเนินงานในระยะต่อไป

1. ดำเนินการจัดสร้างถนนรอบโครงการ

2. ดำเนินการจัดซ่อมแซมทาสีรั้วรอบโครงการ

3. จะดำเนินโครงการเป็นศูนย์เพาะพันธุ์กล้าไม้ให้กับหน่วยงานที่สนใจ

4. ดำเนินโครงการจัดทำโรงเพาะเห็ด และการปลูกผักไฮโดรโพนิค

5. ดำเนินการด้านสาธารณประโยชน์ให้แก่ชุมชน และหน่วยงาน

6. ดำเนินการบริหารจัดการน้ำตามความเหมาะสม

 ที่มา : http://www.chaipat.or.th/chaipat/index.php?option=com_content&task=view&id=665&Itemid=175

ถอดบทเรียน