โครงการอ่างเก็บน้ำคลองส้มป่อยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
หมู่ที่  3  บ้านโคกระกา ตำบลทัพไทย อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว

1.  ความเป็นมา

          ด้วยทางกองกำลังบูรพา ซึ่งเป็นหน่วยปฏิบัติหลัก รับผิดชอบในการรักษาความมั่นคงในพื้นที่จังหวัดปราจีนบุรี ได้จัดทำโครงการจัดตั้งหมู่บ้านป้องกันตนเองชายแดน พื้นที่อำเภอตาพระยา ได้มีหนังสือถึงอธิบดีกรมชลประทาน ขอให้ กรมชลประทาน จัดหาแหล่งน้ำเพื่อการเพาะปลูก และการบริโภค สำหรับหมู่บ้านโคกระกา อำเภอตาพระยา

          กรมชลประทาน ได้พิจารณาวางโครงการโดยอาศัยแผนที่มาตราส่วน  1 : 50,000  เป็นโครงการอ่างเก็บน้ำคลองส้มป่อย ซึ่งอยู่ห่างจากชายแดนประเทศกัมพูชาประมาณ  4  กิโลเมตร ได้เริ่มก่อสร้างเมื่อวันที่  15  พฤศจิกายน  2521  และแล้วเสร็จในเดือนเมษายน  2523  ตามแผนเดิมที่กำหนดไว้ งานก่อสร้างควรแล้วเสร็จในปี  2522  แต่เนื่องจากมีอุปสรรคหลายประการด้วยกัน ซึ่งจำเป็นต้องชะลองานก่อสร้างไว้ชั่วคราว เนื่องจากสาเหตุ คือ

          1.1  น้ำ ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ โครงการฯ ไม่สามารถจัดหาน้ำมาก่อสร้างเขื่อนดินได้เพียงพอ
          1.2  วิกฤติการเรื่องน้ำมัน เพราะน้ำมันเริ่มขาดแคลนในช่วงปลายเดือนกุมภาพันธ์ และ
                 เดือนมีนาคม  2522
          1.3  เงินงบประมาณจัดสรรมาช้า
          1.4  สถานการณ์โดยทั่วไป ไม่เป็นที่ไว้วางใจ กล่าวคือเมื่อวันที่  20  กุมภาพันธ์  2522  เวลา  
                 ประมาณ  22.45  น. ได้ถูกผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิตส์โจมตีหน่วยก่อสร้าง ทำให้มีผู้บาดเจ็บ  5 
                 นาย รวมทั้งหัวหน้าโครงการฯ ด้วย คือ นายสุทธิพงษ์  คูณทอง และเสียชีวิต  1  นาย ส่วน
                 ทรัพย์สินของทางราชการเสียหายเป็นมูลค่าทั้งสิ้น  544,872  บาท มีรถบรรทุกน้ำ  2  คัน และ
                 รถบรรทุก  1  คัน รวมอยู่ด้วย และเมื่อวันที่  18  มีนาค  2522  รถบรรทุกน้ำของโครงการฯ
                 ได้ถูกซุ่มโจมตีเสียหาย มีผู้ได้รับบาดเจ็บ  2  นาย และเสียชีวิต  1  นาย และเมื่อวันที่  25 
                 เมษายน  2522  ทางโครงการฯ จำเป็นต้องชะลอการก่อสร้างไว้ชั่วคราว

          สำหรับงานก่อสร้างในปี  2522  ได้ดำเนินไปประมาณ  50%  สามารถเก็บน้ำได้ประมาณ  600,000  ลูกบาศก์เมตร

          ในเดือนมกราคม  2523  ได้เข้าดำเนินงานก่อสร้างที่เหลืออยู่ต่อไปคือ
          - ก่อสร้างเขื่อนดินสูงขึ้นอีก  1  เมตร โดยเฉลี่ย ซึ่งทำให้สามารถเก็บน้ำได้เพิ่มขึ้นประมาณ  400,000  ลูกบาศก์เมตร
          - ก่อสร้างหินก่อท้าย ทรบ.ø 0.30  เมตร จำนวน  1  แห่ง
          - ระบบส่งน้ำโดยท่อ ø 0.10  เมตร และบ่อพักน้ำไปยังหมู่บ้านป้องกันตนเองชายแดน บ้านทัพไทย (แต่ก่อนเรียกหมู่บ้านป้องกันตนเองชายแดนบ้านยุทธศาสตร์)  

2.  ที่ตั้งและลักษณะภูมิประเทศ

          อ่างเก็บน้ำคลองส้มป่อย ตั้งอยู่หมู่ที่  3  บ้านโคกระกา  ตำบลทัพไทย  อำเภอตาพระยา  จังหวัดสระแก้ว

3.  วัตถุประสงค์

          3.1  เพื่อการอุปโภค-บริโภค และการเพาะปลูกในหมู่บ้านโคกระกา
          3.2  เพื่อบรรเทาอุทกภัย สำหรับพื้นที่เพาะปลูกริมฝั่งคลองลุงกราด
          3.3  เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลา

4.  ลักษณะโครงการ

          4.1  ทำนบดิน
                 ทำเลที่สร้างทำนบดิน  แผนที่ระวาง  5537 II   พิกัด  48 PTA 707615
                 พื้นที่รับน้ำฝน                                                           9.60     ตร.กม.
                 ปริมาณฝนตกเฉลี่ยทั้งปี                                           1,460.00     มม.
                 ปริมาณน้ำทั้งปีที่ไหลลงอ่างเก็บน้ำ                                     1.40             ล้าน ลบ.ม.
                 ทำนบดิน สูง                                                          6.50     ม.
                 ทำนบดินกว้าง                                                         5.00     ม.
                 ทำนบดิน ยาว                                                     2,340.00     ม.
                 ระดับสันทำนบ                                                      +53.50     ม. (รสม.)
                 ระดับน้ำสูงสุด                                                       +52.50     ม. (รสม.)
                 ระดับน้ำเก็บกัก                                                     +51.50     ม. (รสม.)
                 ความจุอ่างเก็บน้ำ                                                       1.06              ล้าน ลบ.ม.
                 ความจุอ่างเก็บน้ำที่ระดับต่ำสุด (+49.000 ม. (รสม.))                0.10              ล้าน ลบ.ม.
                 ความจุอ่างเก็บน้ำสำรองใช้งาน                                        0.96              ล้าน ลบ.ม.
                 พื้นที่ผิวน้ำที่ระดับน้ำสูงสุด (ประมาณ  500  ไร่)                     0.80              ตร.กม.

          4.2  ระบบส่งน้ำและอาคารประกอบ
                 - ทางระบายน้ำล้นกว้าง 5.00 ม.  สันฝายยาว 25.00 ม.
                 - ทรบ.ปากคลองส่งน้ำ 1-0 0.30 ม.
                 - ระบบส่งน้ำโดยท่อ AC  ø 0.30  ม.  ความยาว 1.750  กม.
                 - ท่อส่งน้ำ  ø 4"  ยาว 1.500  กม.  (ประปาหมู่บ้าน)

          4.3  ค่าลงทุน
                ทำนบดินพร้อมอาคารประกอบ                                     12.200     ล้านบาท

5.  ผลประโยชน์ที่ได้รับ

5.1  ช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกในเขตพื้นที่โครงการฯ  1,020  ไร่
          5.2  ช่วยให้มีน้ำสำหรับอุปโภค-บริโภคแก่ราษฎรในเขตโครงการฯ อย่างสม่ำเสมอ
          5.3  เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลา

ถอดบทเรียน