โครงการอ่างเก็บน้ำคลองทราย (ขยายอ่างเก็บน้ำ) ระบบส่งน้ำท้ายอ่างเก็บน้ำคลองทรายอันเนื่องมาจากพระราชดำริบ้านคลองทราย

ตำบลโนนหมากเค็ง อำเภอวัฒนานคร

1.  ความเป็นมา

          พระราชดำริเกี่ยวกับการชลประทาน  เมื่อวันที่  24  กุมภาพันธ์  2521  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  ให้อธิบดีกรมชลประทาน  นายสุหะ  ถนอมสิงห์  ผู้อำนวยการสำนักชลประทานที่ 9  และนายเล็ก  จินดาสงวน  เข้าเฝ้าที่ตำหนักภูพิงราชนิเวศน์  โดยพระราชดำริเกี่ยวกับงานชลประทานในเขตลุ่มน้ำปราจีนบุรี  ดังต่อไปนี้

          1.  ควรพิจารณาสร้างอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก  และฝายทดน้ำ  ทางบริเวณต้นน้ำลำคลองยายเมือง  คลองน้ำเขียว  คลองท่ากะบาก  คลองช่องกล่ำ  ในเขตอำเภอสระแก้ว  และอำเภอวัฒนานคร  จังหวัดปราจีนบุรี  โดยเร่งด่วน  เพื่อจัดหาน้ำให้กับราษฎรทำการเพาะปลูก  ทั้งในฤดูฝน  และฤดูแล้ง  และจัดหาน้ำให้กับพื้นที่เชิงเขา  ซึ่งเป็นป่าสวนที่เสื่อมโทรมแล้ว  เพื่อจัดสรรที่ทำกินให้ราษฎรในรูปแบบสหกรณ์ต่อไป

          2.  ควรพิจารณาสร้างอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก  และฝายทดน้ำทางบริเวณต้นน้ำห้วยยาง  ในเขตอำเภอวัฒนานคร  อำเภอตาพระยา  และอำเภออรัญประเทศ  จังหวัดปราจีนบุรี  โดยเร่งด่วน  เพื่อจัดน้ำให้ราษฎร  ทำการเพาะปลูกได้ทั้งในฤดูฝนและฤดูแล้ง  และมีน้ำเพื่ออุปโภค – บริโภค  ตลอดปี 

2.  ที่ตั้งและลักษณะภูมิประเทศ

          อ่างเก็บน้ำคลองทราย ตั้งอยู่หมู่ที่ 8 บ้านหนองตะเคียนบอน  ตำบลหนองตะเคียนบอน  อำเภอวัฒนานคร  จังหวัดสระแก้ว

          ลักษณะภูมิประเทศ เป็นทุ่งและป่าโปร่ง

3.  วัตถุประสงค์

          เพื่อสนองพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ในอันที่จะจัดหาน้ำให้แก่ราษฎร  ทำการเพาะปลูก  และอุปโภค – บริโภค  ให้ได้ทั้งในฤดูฝนและฤดูแล้งซึ่งเป็นพื้นที่เชิงเขาอันเป็นป่าสงวนที่เสื่อมโทรมแล้ว  และเพื่อจัดสรรที่ทำกินให้ราษฎรในรูปสหกรณ์ต่อไป

4.  ลักษณะโครงการ

          4.1  ทำนบดิน
                 ทำเลที่สร้างทำนบดิน  แผนที่ระวาง  5436 I     พิกัด  48 PTA 045429
                 พื้นที่รับน้ำฝน                                                       11.20     ตร.กม.
                 ปริมาณฝนตกเฉลี่ยทั้งปี                                           1,460.00     มม.
                 ปริมาณน้ำทั้งปีที่ไหลลงอ่างเก็บน้ำ                                    0.88     ล้าน ลบ.ม.
                 ทำนบดิน สูง                                                        16.00      ม.
                 ทำนบดิน ยาว                                                     1,280.00     ม.
                 ระดับสันทำนบ                                                     +70.00     ม. (รสม.)
                 ระดับน้ำสูงสุด                                                      +69.00     ม. (รสม.)
                 ระดับน้ำเก็บกัก                                                     +68.50     ม. (รสม.)
                 ความจุอ่างเก็บน้ำ                                                     0.176     ล้าน ลบ.ม.
                 ความจุที่พักตะกอน                                                   0.035     ล้าน ลบ.ม.
                 ความจุอ่างเก็บน้ำสำรองใช้งาน                                      0.141     ล้าน ลบ.ม.
                 พื้นที่ผิวน้ำที่ระดับน้ำสูงสุด (ประมาณ  450  ไร่)                     0.08              ตร.กม.

          4.2  ระบบส่งน้ำและอาคารประกอบ
                 - พื้นที่โครงการ                                                       1,000     ไร่           
                 - คลองส่งน้ำสายใหญ่  ยาว  1,400  ม.                  

          4.3  ค่าลงทุน
                งานทำนบดินและอาคารประกอบ                                  1.590     ล้านบาท
                งานระบบส่งน้ำและอาคารประกอบ                                1.057     ล้านบาท
                รวมค่าลงทุน                                                         2.647     ล้านบาท             

5.  ผลประโยชน์ที่ได้รับ

ประโยชน์ทางตรง  ช่วยให้ราษฎรในเขตพื้นที่ชลประทานได้ทำการเพาะปลูก และมีน้ำในการอุปโภค – บริโภค  ตลอดทั้งในฤดูฝนและฤดูแล้ง  สามารถเก็บน้ำไว้ใช้ในฤดูแล้ง  เป็นน้ำต้นทุนได้ถึง  176,000  ลบ.ม.
          ประโยชน์ทางอ้อม  เป็นสถานที่เพาะพันธุ์ปลาน้ำจืดได้เป็นอย่างดี  เป็นสถานที่ท่องเที่ยวและพักผ่อนหย่อนใจของชาวอำเภอวัฒนานคร  อำเภอสระแก้ว  และเป็นการปฏิบัติทางจิตวิทยาที่จะดึงประชาชนในเขตผู้ก่อการร้าย  ซึ่งคอยยุแหย่ชักจูงให้หลงผิดได้กลับคืนมาเป็นฝ่ายรัฐบาล  ประโยชน์อันนี้ไม่สามารถที่จะประเมินค่าได้

ที่มา : สำนักประสานงานโครงการพื้นที่ 1

ถอดบทเรียน