โครงการอ่างเก็บน้ำท่ากะบากอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
หมู่ที่  7  บ้านท่ากะบาก  ตำบลท่าแยก  อำเภอเมืองสระแก้ว  จังหวัดสระแก้ว

1.  ความเป็นมา

          พระราชดำริเกี่ยวกับงานชลประทาน  เมื่อวันที่  24  กุมภาพันธ์  2521  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  ให้อธิบดีกรมชลประทาน  นายสุหะ   ถนอมสิงห์  ผู้อำนวยการสำนักงานชลประทานที่ 9  และ  นายเล็ก  จินดาสงวน  เข้าเฝ้าที่พระตำหนักภูพิงราชนิเวศน์  ได้มีพระราชดำริเกี่ยวกับงานชลประทานในเขตลุ่มน้ำปราจีนบุรี  ดังต่อไปนี้

          1. การพิจารณาสร้างอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก  และ  ฝายทดน้ำทางบริเวณต้นน้ำลำคลองยายเมือง  คลองน้ำเขียว  คลองท่ากะบาก  คลองช่องกล่ำ  ซึ่งเป็นสาขาของห้วยพระปรงในเขตอำเภอสระแก้ว  และ  อำเภอวัฒนานคร  จังหวัดปราจีนบุรีโดยเร่งด่วน  เพื่อจัดหาน้ำให้ราษฎรทำการเพาะปลูกได้ทั้งในฤดูฝนและฤดูแล้ง  และจัดหาน้ำให้กับพื้นที่เชิงเขาซึ่งเป็นป่าสงวนที่เสื่อมโทรมแล้วเพื่อจัดสรรที่ทำกินให้ราษฎรในรูปแบบสหกรณ์ต่อไป

          2.  การพิจารณาสร้างอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก  และฝายทดน้ำทางบริเวณต้นน้ำห้วยยางในเขตอำเภอวัฒนานคร  อำเภอตาพระยา  และอำเภออรัญประเทศ  จังหวัดปราจีนบุรี  โดยเร่งด่วนเพื่อจัดหาน้ำให้ราษฎรทำการเพาะปลูกได้ทั้งในฤดูฝนและฤดูแล้ง  และมีน้ำเพื่อการอุปโภค – บริโภค  ตลอดปีด้วย

2.  ที่ตั้งและลักษณะภูมิประเทศ

          อ่างเก็บน้ำท่ากะบาก ตั้งอยู่หมู่ที่  7  บ้านท่ากะบาก  ตำบลท่าแยก  อำเภอเมืองสระแก้ว  จังหวัดสระแก้ว

          ลักษณะทั่วไปของภูมิประเทศในบริเวณตัวอ่างเก็บน้ำท่ากะบาก  พื้นที่ทั่วไปถูกบุกเบิกทำพืชไร่แต่พื้นที่เหนือบริเวณตัวอ่างขึ้นไปยังอยู่ในลักษณะป่าโดยทั่วไป  โดยเฉพาะบริเวณห้วยยังมีต้นไม้ปกคลุมหนาแน่นพอสมควร  ในฤดูแล้งยังพอมีน้ำไหลอยู่ตลอดทั้งปี 

3.  วัตถุประสงค์

          เพื่อเป็นการสนองพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ที่จะจัดหาน้ำให้กับหมู่บ้านป่าไม้ท่ากะบากซึ่งเป็นหมู่บ้านที่เกิดขึ้นใหม่  เมื่อก่อสร้างอ่างเก็บน้ำเสร็จจะช่วยส่งน้ำให้กับพื้นที่เพาะปลูกประมาณ  4,000  ไร่  โดยสามารถเก็บกักน้ำไว้ใช้ได้ประมาณ  7.30  ล้าน ลบ.ม.  เนื่องจากราษฎรในเขตพื้นที่ขาดแคลนน้ำใช้เพื่อการอุปโภค – บริโภค  และการกสิกรรมเป็นอย่างมาก

4.  ลักษณะโครงการ

          4.1  ทำนบดิน
                 ทำเลที่สร้างทำนบดิน  แผนที่ระวาง  5436 I     พิกัด  48 PTA 049459
                 พื้นที่รับน้ำฝน                                                       22.00     ตร.กม.
                 ปริมาณฝนตกเฉลี่ยทั้งปี                                           1,460.00     มม.
                 ปริมาณน้ำทั้งปีที่ไหลลงอ่างเก็บน้ำ                                    9.60     ล้าน ลบ.ม.
                 ทำนบดิน สูง                                                        17.50      ม.
                 ทำนบดิน ยาว                                                     1,720.00     ม. (6.00)
                 ระดับสันทำนบ                                                     +80.50     ม. (รสม.)
                 ระดับน้ำสูงสุด                                                      +79.00     ม. (รสม.)
                 ระดับน้ำเก็บกัก (เสริม Spillway 0.50 ม.)                        +78.50     ม. (รสม.)
                 ความจุอ่างเก็บน้ำ                                                       7.30              ล้าน ลบ.ม.
                 ความจุที่พักตะกอน                                                     0.25             ล้าน ลบ.ม.
                 ความจุอ่างเก็บน้ำสำรองใช้งาน                                        7.05              ล้าน ลบ.ม.
                 พื้นที่ผิวน้ำที่ระดับน้ำสูงสุด (ประมาณ  1,015  ไร่)                 1.625     ตร.กม.

          4.2  ระบบส่งน้ำและอาคารประกอบ
                 - ทางระบายน้ำล้น  กว้าง  13.00  ม.  ระดับสันอาคาร +79.00 Qmax  10.970  ลบ.ม./วินาที
                 - คลองส่งน้ำฝั่งขวา  ยาว  10.20  กม.  พื้นที่ส่งน้ำฝั่งขวา  2,400  ไร่
                 - คลองส่งน้ำฝั่งซ้าย  ยาว  7.40  กม.  พื้นที่ส่งน้ำฝั่งซ้าย  1,600  ไร่ 

          4.3  ค่าลงทุน
                งานทำนบดินและอาคารประกอบ                                  29.926     ล้านบาท
                งานระบบส่งน้ำและอาคารประกอบ                                18.895     ล้านบาท
                รวมค่าลงทุน                                                         48.821     ล้านบาท            

5.  ผลประโยชน์ที่ได้รับ

เมื่อก่อสร้างอ่างเก็บน้ำท่ากะบาก  พร้อมทั้งระบบส่งน้ำเสร็จสมบูรณ์แล้ว  ผลประโยชน์ที่จะได้รับจากโครงการนี้คือ

5.1  สามารถส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกบริเวณท้ายอ่างเก็บน้ำได้ทั้งในฤดูแล้ง ประมาณ 4,000 ไร่ 

5.2  ทำให้เกิดแหล่งแพร่ – เพาะขยายพันธ์ปลาน้ำจืดในบริเวณอ่างเก็บน้ำ  ทำให้มีอาชีพและรายได้พิเศษเพิ่มขึ้น

5.3  บรรเทาและป้องกันอุทกภัย  ซึ่งเป็นอันตรายต่อชีวิตและทรัพย์สินของราษฎรอาจจะเกิดขึ้นในปีน้ำมากผิดปกติ

5.4  เป็นการประกันการเพาะปลูกของราษฎรให้ได้ผลสม่ำเสมอตลอดปี  และทำให้ราษฎรมีรายได้เพิ่มมากขึ้นเพราะมีงานทำเกือบตลอดปี  ทั้งนี้เนื่องจากมีน้ำชลประทานสำหรับทำการกสิกรรม

5.5  เป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำหรับพักผ่อนหย่อนใจของประชาชนในเขตอำเภอสระแก้ว  อำเภอวัฒนานคร  และบริเวณใกล้เคียงทั่วไป

5.6  เป็นการปฏิบัติการทางจิตวิทยาที่จะดึงประชาชนในเขตผู้ก่อการร้าย  ซึ่งคอยยุแหย่ชักจูงให้ราษฎรหลงผิดมากลับคืนมาเป็นฝ่ายรัฐบาล  ผลประโยชน์อันนี้ไม่สามารถจะประเมินค่าได้

ถอดบทเรียน