รายละเอียดองค์ความรู้

การกำจัดขยะด้วยการทำปุ๋ยหมัก

การกำจัดขยะและน้ำเสียตามแนวพระราชดำริ ในโครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยใช้หลัก“กลไกธรรมชาติ ช่วยธรรมชาติ ใช้เทคโนโลยีที่สร้างได้ง่าย และประหยัด” ดังพระราชดำรัสว่า

“...ปัญหาสำคัญ คือ เรื่องสิ่งแวดล้อม เรื่องน้ำเสียและขยะ ได้ศึกษามาแล้วเหมือนกัน ทำไม่ยากนัก ในทางเทคโนโลยีทำได้ แล้วในเมืองไทยเองก็ทำได้...”

การทำปุ๋ยหมักจากขยะด้วยกล่องคอนกรีต

หลักการ  การใช้จุลินทรีย์ที่มีอยู่ตามธรรมชาติในขยะมูลฝอยชุมชนช่วยย่อยสลายสารอินทรีย์จากขยะ การย่อยสลายง่ายนี้  เรานำหลักการมาทำปุ๋ยหมัก  โดยการหมักขยะที่คัดแยกแล้ว ออกเป็น 3 ชั้น แต่ละชั้นใส่ดินนาขั้น หมักไว้ประมาณ 30 วัน ก็จะได้ปุ๋ยหมัก

การกำจัดขยะด้วยวิธีการทำปุ๋ยหมักในกล่องคอนกรีตเป็นการกำจัดขยะแบบง่ายๆ ด้วยวิธีธรรมชาติ ช่วยธรรมชาติ ตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว คือ การทำปุ๋ยหมักด้วยกล่องคอนกรีต ชุมชนและครัวเรือนสามารถนำไปประยุกต์ใช้ไม่ยาก เริ่มด้วยการเลือกพื้นที่ที่เหมาะสม ด้วยการตั้งกล่องคอนกรีต จะต้องไม่ก่อปัญหาด้านกลิ่น และการซึมของน้ำ..ขยะ จากนั้นก่ออิฐสร้างกล่องคอนกรีตขนาด กว้าง 2×3 เมตร สูง 1.5 เมตร ซึ่งจะหมักขยะได้ 6 ลูกบาศก์เมตร หรือ 2,000 กิโลกรัม หรือชุมชนที่ประสบปัญหาด้านขยะที่มีประชากร ตั้งแต่ 600 คนขึ้นไป พื้นกล่องเทปูนให้มีความลาดเอียงในอัตราส่วน 1:1000 เพื่อระบายน้ำจากขยะสู่รางรับน้ำ  ขยะที่จะหมักต้องมีการแยกขยะด้วย ยิ่งแยกส่วนที่ย่อยสลายยากออก จำนวนวันที่ใช้หมักขยะก็น้อยลงเท่านั้น (ขยะที่ย่อยสลายยาก เช่น ไม้ พลาสติก ยาง แก้ว ซึ่งนำไปขายรีไซเคิลได้ ส่วนขยะอันตรายก็ต้องไปฝังกลบตามวิธีที่ถูกต้อง)

การหมักขยะเริ่มด้วยการใส่ทรายละเอียด หนา 20 เซนติเมตร เพื่อเป็นตัวกรองน้ำเสีย ใส่ขยะประมาณ 20 เข็ง (เข็งไม้ไผ่) หรือ 60 กิโลกรัม เกลี่ยให้ทั่วแล้วใช้คนขึ้นเหยียบ จากนั้นเอาดินแดงหรือ ดินนาโรยใส่ หนา 3-5 เซนติเมตร  พวกธาตุเหล็ก หรือไนเตรสในดินจะออกมารับอิเล็กตรอนที่เกิดจากการ ย่อยสลายของจุลินทรีย์ในขยะ ทำให้การย่อยสลายสมบูรณ์ ดินที่ทับยังช่วยกลบกลิ่นเหม็นของขยะด้วย ถ้าขยะไม่เพียงพอต้องกลบดินภายใน 3 วัน

การที่ไม่มีตัวรับอิเล็กตรอน พิสูจน์ได้ว่าขยะที่อยู่นั้นเหมือนผักดอง ไม่ยอมย่อยสลายง่ายๆ การฝังกลบแบบเดิมๆ จึงไม่สามารถกำจัดขยะได้ ขนาดของกองขยะจึงมีขนาดใหญ่ขึ้น ผู้บริหารเมืองและชุมชน จึงหาที่ฝังกลบขยะแบบไม่รู้จบ การหมักขยะเป็นชั้นๆ จะทำให้ขยะย่อยสลายดี และเทคนิคอีกอย่าง คือ ต้องรดน้ำ 60 ลิตร ทุกๆ 7 วัน เพื่อเพิ่มความชุ่มชื่น และลดปริมาณความร้อนที่เกิดจากการย่อยสลาย    ซึ่งจะทำให้จุลินทรีย์ทำงานดีขึ้น

ถ้ามีการแยกขยะอย่างดี การย่อยสลายใช้เวลา 30 วันเท่านั้น แต่ถ้าแยกไม่ดี หรือไม่แยกจะใช้เวลา 90 วัน แต่ถ้าฝังดินด้วยจะใช้เวลา 22 วัน โดยไม่ต้องรดน้ำ ปุ๋ยหมักที่ได้มีธาตุอาหารในสัดส่วน N:P:R=20:1:1 มีจุลินทรีย์และสัตว์ขนาดเล็กที่ไม่เป็นอันตราย เหมาะสำหรับ นำไปใช้ปลูกพืช ผักสวนครัว และไม้ผลได้ดี