รายละเอียดองค์ความรู้
โครงการอ่างเก็บน้ำลำพะยัง
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร มีพระราชดำริเมื่อวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๕๓๕ ให้ก่อสร้างอ่างเก็บน้ำลำพะยังและขยายระบบส่งน้ำของอ่างเก็บลำพะยัง พร้อมทั้งให้พิจารณาขุดสระน้ำประจำไร่นาตามแนวทฤษฎีใหม่ บริเวณพื้นที่บ้านแดนสามัคคี ตำบลคุ้มเก่า อำเภอเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์
เมื่อวันที่ ๑๖ พฤศจิกายน ๒๕๓๘ มีพระดำริให้ก่อสร้างขยายระบบส่งน้ำพร้อมทั้งพิจารณาขุดสระน้ำประจำ
ไร่นา เพื่อรับน้ำจากระบบส่งน้ำดังกล่าว ตามแนวทฤษฎีใหม่และให้พิจารณาผันน้ำจากอ่างเก็บน้ำห้วยไผ่ ซึ่งอยู่ทางฟากจังหวัดมุกดาหารมาเติมให้แก่อ่างเก็บน้ำลำพะยังเพื่อขยายพื้นที่รับน้ำชลประทานได้มากขึ้น และให้พิจารณาดูว่าพื้นที่
ที่จะส่งน้ำออกจากอุโมงค์ว่ามีพื้นที่ว่างหรือไม่ ให้ดำเนินการปลูกป่าโดยทำเป็นอุทยานเล็กๆ เพื่อทดแทนผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับป่าไม้
ระบบส่งน้ำ
เมื่อวันที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๕๔๒ มีพระราชดำริให้พิจารณายกระดับการกักเก็บน้ำของอ่างเก็บน้ำลำพะยัง
จากเดิม ๓.๕ ล้านลูกบาศก์เมตร ให้สามารถเก็บกักน้ำได้มากขึ้นถึง ๔ ล้านลูกบาศก์เมตร เพื่อจะได้มีน้ำช่วยเหลือพื้นที่ทำการเกษตรของราษฎรให้มากขึ้น พร้อมทั้งให้รีบดำเนินการผันน้ำจากอ่างเก็บน้ำห้วยไผ่มายังพื้นที่โครงการอ่างเก็บน้ำลำพะยัง และให้พิจารณาดูว่าพื้นที่ที่จะส่งน้ำออกจากอุโมงค์ว่ามีพื้นที่ว่างหรือไม่ ให้ดำเนินการปลูกป่าโดยทำเป็นอุทยานเล็กๆ เพื่อทดแทนผลกระทบที่จะเกิดกับป่าไม้ เพราะหากไม่ดำเนินการช่วยเหลือราษฎรในพื้นที่นั้น ราษฎรก็จะบุกรุกป่าและทำลายพื้นที่ลุ่มน้ำ 1A จนหมด และน้ำที่ออกมาให้พิจารณาว่าจะนำไปช่วยพื้นที่ลุ่มน้ำ 1A ในการบำรุงรักษาป่าให้เกิดความชุ่มชื้นได้มากเพียงใด
อ่างเก็บน้ำลำพะยัง
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ร่วมกันดำเนินการสนองพระราชดำริ ดังนี้
๑. ขุดสระเก็บน้ำประจำไร่นา ความจุประมาณ ๕,๐๐๐ – ๖,๐๐๐ และ ๘,๐๐๐ ลูกบาศก์เมตร ตามที่เกษตรกรร้องขอ ในพื้นที่ส่งน้ำของอ่างเก็บน้ำลำพะยัง โดยมีระบบท่อส่งน้ำจากอ่างเก็บน้ำมาเติมสระน้ำ
๒. ก่อสร้างอ่างเก็บน้ำลำพะยัง บริเวณตำบลสงเปลือย อำเภอเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์ ความจุ ๓.๕ ล้านลูกบาศก์เมตร แล้วเสร็จเมื่อปี ๒๕๓๘
๓. ก่อสร้างระบบส่งน้ำสายใหญ่ฝั่งขวา ระยะทาง ๓.๙๑ กิโลเมตร และขุดสระน้ำความจุ ๕,๐๐๐ ลูกบาศก์เมตร จำนวน ๘ สระ เมื่อปี ๒๕๓๙
๔. ก่อสร้างท่อส่งน้ำสายใหญ่ฝั่งซ้าย ระยะทาง ๑.๐๙ กิโลเมตร พร้อมท่อส่งน้ำสายซอย ความยาว ๒.๕ กิโลเมตร และขุดสระน้ำ ความจุ ๕,๐๐๐ ลูกบาศก์เมตร จำนวน ๑๒ สระ
๕. ก่อสร้างยกระดับทางระบายน้ำล้นของอ่างเก็บน้ำลำพะยัง เพิ่มระดับเก็บกักน้ำ ทำให้มีความจุเป็น ๔ ล้านลูกบาศก์เมตร และขุดสระน้ำ ๙ สระ เมื่อปี ๒๕๔๓
ประโยชน์ของโครงการ ช่วยให้ราษฎรในพื้นที่อำเภอเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์ ซึ่งเป็นพื้นที่แห้งแล้ง มีน้ำพอเพียงในการอุปโภคบริโภค และทำการเกษตรซึ่งส่วนใหญ่มีอาชีพทำนา ได้ผลผลิตข้าวเพียง ๕ – ๑๐ ถัง/ไร่ เพิ่มขึ้นเป็น ๖๐ ถัง/ไร่ พื้นที่ส่งน้ำประมาณ ๔,๖๐๐ ไร่
กลุ่มนโยบายพิเศษ
๑๕ มกราคม ๒๕๖๔
