องค์ความรู้เรื่อง "โครงการแหลมผักเบี้ย"

รายละเอียดองค์ความรู้

โครงการแหลมผักเบี้ย

 

        พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร  มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช  บรมนาถบพิตร  มีพระราชดำริเมื่อวันที่ ๑๒ กันยายน ๒๕๓๓ สรุปความว่า  ให้มูลนิธิชัยพัฒนา สำนักงาน กปร. กรมชลประทาน และมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ร่วมกันศึกษาวิธีแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวกับขยุมูลฝอยและน้ำเสียในชุมชน  ซึ่งมีผลต่อการรักษาสภาพป่าชายเลนด้วยวิธีการทางธรรมชาติ  และรักษาธรรมชาติ

 ตั้งแต่ปี ๒๕๓๔ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ร่วมกันดำเนินงาน "โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ย" ในพื้นที่สาธารณประโยชน์ ตำบลบ้านแหลม อำเภอบ้านแหลม  จังหวัดเพชรบุรี เนื้อที่ประมาณ ๖๔๒ ไร่ ผลการดำเนินงาน สรุปดังนี้

 

          ๑. ก่อสร้างบ่อตกตะกอน ๑ บ่อ บ่อผึ่ง ๓ บ่อ บ่อปรับสภาพน้ำ ๑ บ่อ โดยแต่ละบ่อใช้เวลาบำบัดน้ำเสีย ๗ วัน

 

 

 

          ๒. จัดทำแปลงระบบพืชและหญ้ากรองน้ำเสีย ได้แก่ หญ้า สตาร์ หญ้าคาลล่า  หญ้าโดสครอส และพืชอื่นๆ ได้แก่ ธูปฤาษี  กกจันทรบูร  หญ้าแฝก  โดยใช้เวลาให้น้ำเสียไหลผ่าน ๕ วัน และปล่อยทิ้งไว้ให้แห้ง ๒ วัน เพื่อให้จุลินทรีย์ในดินปรับสภาพ

         

        ๓. จัดทำระบบพื้นที่ชุ่มน้ำเทียม ลักษณะคล้ายกับแปลงระบบพืชกรองน้ำเสีย โดยใช้พืชน้ำ ๒ ชนิด คือ กกจันทบูร  และธูปฤาษี

          ระบบการบำบัดน้ำเสียมีการรวบรวมน้ำทิ้งในเขตเทศบาลเมืองเพชรบุรี ส่งน้ำโดยท่อมายังบ่อตกตะกอน แล้วปล่อยน้ำผ่านแปลงระบบพืชกรองน้ำเสีย  ผ่านพื้นที่ชุ่มน้ำเทียม และในขั้นตอนสุดท้าย จะปล่อยลงสู่ป่าชายเลนและไหลสู่ทะเล

          

         ๔. จัดทำแปลงพืชป่าชายเลน โดยให้น้ำทะเลไหลเข้าสู่แปลงป่าชายเลนในช่วงที่น้ำขึ้นสูงสุดในรอบวัน  และปิดประตูระบายน้ำขังน้ำทะเลไว้  แล้วปล่อยน้ำเสียเข้าไปในแปลงในอัตราส่วน ๑ ต่อ ๑๖ (น้ำเสีย ๑ ส่วน ต่อน้ำทะเล ๑๖ ส่วน) เพื่อการเจือจาง เร่งการตกตะกอน และพืชชายเลนช่วยดูดสารอาหารจากการย่อยสลายสารอินทรีย์ของจุลินทรีย์ในดิน  ทำให้ป่าชายเลนเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว

 

        ๕. ก่อสร้างบ่อกำจัดขยะ  ในลักษณะกล่องคอนกรีตเป็นชั้นๆ โดยพื้นรองด้วยชั้นทรายละเอียดหน้า ๒๐ เซนติเมตร  ใส่ขยะที่คัดแยกแล้ว ๖๖๐ กิโลกรัม ปิดทับดิน ๒๑๐ กิโลกรัม ชั้นสุดท้ายใส่ขยะ ๖๗๐ กิโลกรัม ปิดทับด้วยดิน ๗๓๐ กิโลกรัม ความหนา ๓๕ เซนติเมตร รดน้ำเพิ่มความชื้น ๑๐๐ ลิตร และรดน้ำทุกๆ ๗ วัน ครั้งละ ๓๐ ลิตร ใช้เวลาประมาณ ๒๐ วัน จะได้ปุ้ยหมักจากขยะโดยต้องทิ้งไว้อีก ๑๕ วัน  เพื่อลดความชื้นจึงน้ำไปใช้ประโยชน์ต่อไปได้

 

          เมื่อวันที่ ๑๖ พฤศจิกายน ๒๕๔๕ มีพระราชดำริเพิ่มเติม  สรุปความว่า  ให้ประสานบริษัท ปตท. เข้าไปศึกษาดูงานโครงการและพิจารณาสนับสนุนการดำเนินงานโครงการ ซึ่งบริษัท ปตท. ได้สนองพระราชดำริโดยดำเนินการปลูกเสริมป่าชายเลนด้านหลังโครงการ รวม ๔๗๕ ไร่ ประกอบด้วย พื้นที่ชายเลนงอกใหม่ ๒๐๐ ไร่ พื้นที่แปลงปลูกเสริมป่าชายเลน ๒๗๕ ไร่ และพื้นที่ป่าชายเลนเสื่อมดทรม บ้านพะเนิน ๔๐๐ ไร่

 

           โครงการแหลมผักเบี้ย   เป็นต้นแบบในการถ่ายทอดองค์ความรู้เรื่องการกำจัดขยะและบำบัดน้ำเสียโดยวิธีการ "ธรรมชาติช่วยธรรมชาติ" เพื่อเผยแพร่สู่ประชาชนที่สนใจทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ มีงานศึกษาวิจัยที่เป็นองค์ความรู้เผยแพร่เป็นจำนวนมาก

        


  กลุ่มนโยบายพิเศษ
                                                                                                           ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๓

curve