"องค์ความรู้จากโครงการลุ่มน้ำเข็ก"

รายละเอียดองค์ความรู้

องค์ความรู้จาก"โครงการลุ่มน้ำเข็ก"

          โครงการลุ่มน้ำเข็ก หรือ โครงการพัฒนาลุ่มน้ำเข็ก อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นโครงการที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร มีพระราชดำริเมื่อปี ๒๕๑๘ ในคราวเสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมกองพันรบพิเศษ ค่ายสฤษดิ์เสนา จังหวัดพิษณุโลก สรุปความว่า ให้ใช้แผนยุทธศาสตร์พัฒนาเพื่อยุติสถานการณ์สู้รบ โดยการก่อสร้างเส้นทางและใช้พื้นที่สองข้างทางให้เป็นประโยชน์กับราษฎร

    

          กองทัพภาคที่ ๓ จึงได้ก่อสร้างเส้นทางลาดยางสายหลัก คือ สายทุ่งสมอ - เขาค้อ จัดตั้งหมู่บ้านยุทธศาสตร์พัฒนาบริเวณสองข้างทาง จัดสรรที่ดินให้แก่ราษฎรจัดหาแหล่งน้ำ พัฒนาการเกษตร ฝึกราษฎรอาสาสมัคร เริ่มดำเนินการตั้งแต่วันที่ ๑๐ มีนาคม ๒๕๒๐ เป็นต้นมา

          การพัฒนาในระยะแรก มีการจัดตั้งหมู่บ้าน ๒ แห่ง ห่างกันประมาณ ๑ กิโลเมตร จัดสรรที่ดินทำกินให้ราษฎรรายละ ๒๐ ไร่ พร้อมกับเมล็ดพันธุ์พืช ปุ๋ย พันธุ์ปศุสัตว์ และพันธุ์ปลา เพื่อเป็นทุนในการเริ่มต้น และต่อมาได้ขยายเป็น ๓๒ หมู่บ้าน ผลผลิตส่วนใหญ่ ได้แก่ ข้าวโพด ขิง ถั่ว พืชผัก มีการพัฒนาส่งเสริมอาชีพทำให้ราษฎรมีรายได้เฉลี่ยสูงกว่าพื้นที่อื่นในภาคเหนือ นับเป็นความสำเร็จในการนำแผนยุทธศาสตร์พัฒนามาใช้เพื่อยุติปัญหาการสู้รบ เนื่องจากความขัดแย้ง ด้านลัทธิอุดมการณ์ โดยนำการพัฒนาอาชีพและจิตใจมาเป็นอาวุธในการสู้รบจนได้รับชัยชนะอย่างยั่งยืน

    

                               

          อย่างไรก็ตามยังคงมีปัญหาเกี่ยวกับการใช้ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม เนื่องจากพื้นที่ป่าได้รับการบุกเบิกถากถางอย่างกว้างขวาง และพื้นที่มีความลาดชันสูง ทำให้เกิดการชะล้างพังทลายของดินที่รุนแรง มีการกัดเซาะเป็นร่องลึก ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ เกิดน้ำท่วมและความแห้งแล้ง ทำให้การเกษตรมีผลผลิตต่ำ จำเป็นต้องได้รับการแก้ไขปัญหาโดยการฟื้นฟูป่าต้นน้ำ จัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำเพื่อสร้างความอุดมสมบูรณ์ ให้พื้นที่สามารถใช้ประโยชน์ในการเกษตรอย่างยั่งยืน

    

    

          นอกจากนี้ควรมีหน่วยงานหลักในการประสานการดำเนินงานในพื้นที่ โดยเฉพาะความมั่นคงในที่ทำกินและที่อยู่อาศัย ที่จะต้องมีหน่วยงานขอใช้พื้นที่ป่าไม้อย่างต่อเนื่องในระยะต่อไป

          จากผลการดำเนินงาน มีองค์ความรู้ที่สามารถนำไปขยายผล ดังนี้

          1.รูปแบบยุทธศาสตร์พัฒนาเพื่อแก้ไขปัญหาความรุนแรง

          2.การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่ลาดชัน


กลุ่มนโยบายพิเศษ
         ๒  กันยายน  ๒๕๖๒

curve