"องค์ความรู้จากโครงการปากพนัง"

รายละเอียดองค์ความรู้

องค์ความรู้จากโครงการปากพนัง

โครงการปากพนัง หรือโครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนัง จ.นครศรีธรรมราช เป็นโครงการแก้ไขปัญหาน้ำเค็มรุกตัวเข้าไปในแม่น้ำปากพนัง ทำให้พื้นที่การเกษตรประมาณ ๕๐๐,๐๐๐ ไร่ มีปัญหาดินเค็ม เพาะปลูกไม่ได้ผล โดยเฉพาะพื้นที่ดังกล่าวเป็นที่ราบลุ่ม ซึ่งเป็นแหล่งปลูกข้าวส่งออก สร้างรายได้ให้แก่ประเทศเป็นอันมากตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 เป็นต้นมา ดังจะเห็นร่องรอยโรงสีทิ้งร้างและพื้นที่นาร้าง โดยทั่วไป และแก้ไขปัญหาน้ำท่วม เนื่องจากป่าต้นน้ำถูกทำลาย เมื่อฝนตกหนักบริเวณภูเขาน้ำจะไหลลงมาอย่างรวดเร็วทำให้เกิดปัญหาน้ำท่วม

กิจกรรมหลักของโครงการ เป็นการสร้างประตูระบายน้ำเพื่อช่วยระบายน้ำในฤดูฝน ป้องกันน้ำเค็มและกักเก็บน้ำจืดไว้ใช้ในฤดูแล้ง ขุดคลองชะอวด - แพรกเมือง เพื่อช่วยระบายน้ำจากบริเวณต้นน้ำให้ไหลออกสู่ทะเลอย่างรวดเร็วและกักเก็บน้ำไว้ใช้ นอกจากนี้ยังก่อสร้างคันกั้นน้ำเค็มแบ่งเขตการประกอบอาชีพเพาะเลี้ยงชายฝั่งและเลี้ยงกุ้ง ซึ่งต้องอาศัยน้ำเค็ม กับผู้ประกอบอาชีพทำนาทำสวนที่ต้องอาศัยน้ำจืด ไม่ให้เกิดปัญหาขัดแย้งกันอย่างรุนแรงเหมือนในอดีตที่เคยเป็นมา รวมทั้งมีการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำโดยก่อสร้างฝายชะลอน้ำ พัฒนาพื้นที่ป่าพรุควนเคร็งให้คนประกอบอาชีพอย่างเกื้อกูลกับสิ่งแวดล้อม แก้ไขปัญหาดินเปรี้ยว ก่อสร้างระบบชลประทานในพื้นที่พัฒนา อาชีพการเกษตร ฟื้นฟูพื้นที่ปลูกข้าวให้กลับมาอุดมสมบูรณ์ดังเดิม

โครงการปากพนัง เป็นศูนย์สาขาของศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง เพื่อให้บริการองค์ความรู้และปัจจัยการผลิตในพื้นที่ภาคใต้ตอนบน โดยมีองค์ความรู้ที่นำมาจัดทำเป็นหลักสูตรฝึกอบรมขยายผล ดังนี้