รายละเอียดองค์ความรู้
โครงการวัดมงคลชัยพัฒนา
.jpg) |
.jpg) |
.jpg) |
.jpg) |
ร.9 เสด็จฯทอดพระเนตรโครงการวัดมงคลฯ
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงศึกษาวิเคราะห์ดิน ดังปรากฎในเอกสาร “SoilDev การพัฒนาดิน” ที่พระราชทานแก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เกี่ยวกับปัญหาดินของโครงการวัดมงคลชัยพัฒนา จ.สระบุรี สรุปว่า ปัญหาหลัก คือ ขาดน้ำ ต้นเหตุของปัญหา สภาพใกล้เคียงกัน ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน จ.สกลนคร คือ เดิมเป็นป่าโปร่ง คนไปตัดไม้สำหรับเป็นฟืนและใช้พื้นที่ทำเกษตรกรรม ป่าไม้ถูกทำลายไปมากจึงไม่มีน้ำในหน้าแล้ง น้ำไหลแรงในหน้าฝน ทำให้มีการชะล้างดินผิว (top soil) บางลง
ทรงเล่าถึงความเป็นมาของโครงการ ดังพระราชดำรัส เมื่อวันที่ ๔ ธันวาคม ๒๕๓๗ ตอนหนึ่ง ความว่า
“…บรรพบุรุษเขาไปพระพุทธบาทสระบุรี...ปู่ของพระเอกไปแล้วก็เดินทางกลับมาทางสระบุรี ใกล้อำเภอเมืองมีวัดแห่งหนึ่งชื่อว่า วัดมงคล เขาชอบ เพราะคำว่ามงคลนี้มันดี มันเป็นมงคล มันก้าวหน้าเขาผ่านมา และได้ไปดูวัดแห่งนั้น และได้บริจาคเงินให้กับวัดสำหรับสร้างพระอุโบสถ ปู่ของพระเอกยังได้ให้เงินส่วนหนึ่งสำหรับสร้างฝาย เพราะที่ตรงนั้น ไม่ค่อยเหมาะสำหรับทำนา...”
 |
 |
บริเวณวัดมงคลฯ (ป้ายวัด,โบสถ์)
 |
 |
สระน้ำ
 |
 |
แปลงนาข้าว
 |
 |
แปลงพืชไร่ / ไม้ผล
 |
 |
แปลงพืชผัก
มีพระราชดำริให้มูลนิธิชัยพัฒนาไปสำรวจและจัดซื้อที่ดินบริเวณวัดมงคลชัย จ.สระบุรี เพื่อทดลองแก้ไขปัญหาขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง ทำให้ทำนาข้าวและการเกษตรไม่ได้ผล โดยได้เสด็จฯ ไปทอดพระเนตรพื้นที่โครงการ เมื่อวันที่ ๒๕ มกราคม ๒๕๓๖ และมีพระราชดำรัสสรุปว่า
“ควรพิจารณาจัดแปลงที่ดินของโครงการวัดมงคลในรูปแบบใหม่ ในแปลงที่ ๒ ที่มีที่ ๑๕ ไร่ ให้แบ่งเป็นขุดสระเก็บน้ำจำนวน ๓ ไร่ พื้นที่ส่วนใหญ่ใช้ปลูกข้าวในฤดูฝน บางส่วนปลูกพืชฤดูแล้ง โดยน้ำในสระจะช่วยเสริมน้ำฝนในการปลูกพืชฤดูแล้งและยังได้ประโยชน์จากการเลี้ยงปลาด้วย ให้ทำในลักษณะแปลงทดลอง สาธิตเพื่อให้เป็นแบบอย่างสำหรับราษฎรนำไปใช้ในพื้นที่ตนเองต่อไป”
แปลงทดลองสาธิต “ทฤษฎีใหม่” ที่โครงการวัดมงคลชัยพัฒนานี้ ไม่เพียงแต่พระราชทานแนวทางการจัดที่ดินรูปแบบใหม่เท่านั้น แต่ยังได้พระราชทานแนวทางจัดการน้ำสนับสนุนให้เกษตรทฤษฎีใหม่ประสบความสำเร็จด้วย ที่เรียกว่า “อ่างใหญ่เติมอ่างเล็ก อ่างเล็กเติมสระ” ซึ่งอ่างใหญ่ หมายถึง เขื่อนป่าสักและอ่างเล็ก หมายถึง อ่างเก็บน้ำห้วยหินขาว มีพระราชดำรัส เมื่อวันที่ ๔ ธันวาคม ๒๕๓๗ ตอนหนึ่ง ความว่า
“...ทำอย่างธรรมดา อย่างชาวบ้าน ในที่สุดจะได้ข้าวและได้ผัก ขายข้าวกับผักมีกำไร ๒ หมื่นบาทต่อปี หมายความว่า โครงการนี้ใช้งานได้ เมื่อใช้งานได้ก็ขยายโครงการให้ทำที่อื่น นอกจากสระน้ำในที่นี้แล้ว จะต้องมีอ่างเก็บน้ำใหญ่กว่าอีกแห่งหนึ่งเพื่อเสริมสระน้ำ...บริเวณนั้นจะเกิดเป็นบริเวณที่พัฒนาแบบใหม่ ถึงเรียกว่า “ทฤษฎีใหม่”
กลุ่มนโยบายพิเศษ
19 เมษายน 2562
