องค์ความรู้เรื่อง "โครงการเขาชะงุ้ม"

รายละเอียดองค์ความรู้

 

โครงการ เขาชะงุ้ม

        พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงศึกษาวิเคราะห์ดิน ดังปรากฎในเอกสาร SoilDev การพัฒนาดินที่พระราชทานแก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เกี่ยวกับปัญหาดินของโครงการเขาชะงุ้ม จ.ราชบุรี สรุปว่า ดินแข็ง ดิน-หินลูกรัง

สภาพดั้งเดิมของโครงการเขาชะงุ้ม

 

          ต้นเหตุของปัญหา โครงการ เขาชะงุ้ม อ.โพธาราม จ.ราชบุรี : มีการทำลายป่าไม้และการขุดดินลูกรังนำไปใช้สำหรับการสร้างถนน ส่วนที่มีหญ้า มีการต้อนปศุสัตว์มากินหญ้ามากเกินไปจนหมด (over - grazing) ส่วนที่ยังมีต้นไม้ ต้นไม้ถูกตัดไปทำฟืน ต้นไม้เติบโตขึ้นไม่ทัน ทั้งสองอย่างทำให้เกิดการชะล้างดินผิวไปหมด(soil erosion) เหลือแต่ดินลูกรัง ซึ่งแม้จะมีแร่ธาตุที่เหมาะสมอยู่บ้าง แต่ไม่สามารถรองรับการเติบโตของพืชเพราะขาดจุลินทรีย์

          พื้นที่โครงการเขาชะงุ้มเดิมเป็นที่ดินของ พล.ต.ต.ทักษ์ ปัทมสิงห์ ณ อยุธยา เนื้อที่ประมาณ ๕๙๑ ไร่ อยู่ที่ ต.เขาชะงุ้ม อ.โพธาราม จ.ราชบุรี เคยทำไร่และสวนมะม่วงมาแล้วแต่ไม่ประสบผลสำเร็จ จึงเปลี่ยนมาเลี้ยงวัวและขุดลูกรังขาย

          เมื่อเดือน กรกฏาคม ๒๕๒๘ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้มอบหมายให้กรมพัฒนาที่ดินสำรวจและพัฒนาให้เป็นโครงการเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในโอกาสเจริญพระชนมพรรษา ๖๐ พรรษา โดยจัดทำรายงานทูลเกล้าถวาย สรุปว่า พื้นที่โดยทั่วไปกว่า ๙๐% ถูกชะล้างอย่างปานกลางถึงรุนแรง จนบางแห่งเกิดร่องน้ำและหน้าดินเกือบไม่เหลือโดยจะเห็นแผ่นลูกรังปรากฏโดยทั่วไป มีพื้นที่ตอนล่างราว ๖%เท่านั้นที่สามารถใช้เพาะปลูกได้และมีบ่อขุดซึ่งสามารถเก็บน้ำได้ ๔ บ่อ มีปริมาณฝนเฉลี่ยประมาณ ๗๐๐ มิลลิเมตร/ปี

          เมื่อทรงทราบรายงานดังกล่าว มีพระราชดำริให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ดำเนินการฟื้นฟูที่ดินแปลงนี้และทรงเน้นด้วยว่า “ที่ดินเลวๆ เช่นนี้ ถ้ากระทรวงเกษตรฯไม่ทำแล้วจะให้ใครทำ”

          เมื่อวันที่ ๑๒ กันยายน ๒๕๒๘ มีพระราชดำริกับปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์และอธิบดีกรมพัฒนาที่ดิน ที่จังหวัดนราธิวาส เกี่ยวกับโครงการเขาชะงุ้ม สรุปว่าให้สร้างอ่างเก็บน้ำ บริเวณดินเลวให้ปลูกต้นไม้ที่สามารถขึ้นได้ และศึกษาวิธีการพัฒนาพื้นที่ส่วนที่ดินดีให้ปลูกพืชเศรษฐกิจเป็นการสาธิตแก่ราษฎร

          ต่อมาเมื่อวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๒๙ เสด็จฯไปทอดพระเนตรโครงการเขาชะงุ้มมีพระราชดำริให้ศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมให้ใช้ประโยชน์ได้หลายๆอย่าง บางพื้นที่ให้ปลูกต้นไม้เพิ่มเติมให้เป็นป่าธรรมชาติ ส่วนบนภูเขาให้ช่วยกันดูแลอย่าให้ขึ้นไปตัดไม้ และได้เสด็จฯไปทรงปลูกหญ้าแฝก เมื่อวันที่ ๗ มิถุนายน ๒๕๓๕ มีพระราชดำรัสว่า “พัฒนาที่ดินทำงานได้ผล” และ “โครงการนี้ทำให้เป็นของขวัญวันแซยิดใช่ไหม พอใจมากและขอบใจมาก แล้วจะมาใหม่เมื่อครบหกรอบ”

ร.9 เสด็จฯ โครงการเขาชะงุ้ม วันที่ 26 พฤศจิกายน 2529

  

ร.9 เสด็จฯ โครงการเขาชะงุ้ม วันที่ 8 มิถุนายน 2535

 


กลุ่มนโนบายพิเศษ
5 เมษายน 2562

curve